طراحی الگوی کارکردهای مدیریت منابع انسانی تاب‌آور در نظام سلامت کشور (نمونه‌پژوهی: دانشگاه‌های علوم پزشکی کلان منطقه 3 کشور)

زمینه و هدف: «تاب‌آوری» منابع انسانی، به‌معنای توانایی کارکنان برای ادامه فعالیت در شرایط کاری نامساعد است. از آنجایی که فعالیت کاری بلندمدت، در شرایط کاری نامساعد، به فرسودگی شغلی و ترک خدمت کارکنان منجر خواهد شد، موضوع تاب‌آوری منابع انسانی توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. کارکردهای منابع انسانی یا همان مجموعه وظایفی که مدیران منابع انسانی برای اداره کارکنان اعمال می‌کنند، در این زمینه به‌عنوان عاملی بسترساز، نقش مهمی را ایفا می‌کند. با توجه به اینکه اغلب کارکنان کادر درمان کشور، در شرایط کاری نامساعد فعالیت می‌کنند، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی کارکردهای مدیریت منابع انسانی تاب‌آور در نظام سلامت کشور اجرا شده است. روش: پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد آمیخته اکتشافی (کیفی کمّی) اجرا شده است. در بخش کیفی، ابتدا 14 مصاحبه نیمه‌ساختاریافته، بر مبنای قاعده اشباع نظری با مدیران و کارشناسان منابع انسانی حوزه سلامت کشور، به‌عنوان جامعه آماری انجام شد. روش نمونه‌گیری زنجیره‌ای (گلوله برفی) بود. در نهایت با استفاده از راهبرد تحلیل مضمون، الگوی اولیه «کارکردهای مدیریت منابع انسانی تاب‌آور نظام سلامت کشور» به‌دست آمد. در مرحله کمّی نیز، الگوی به‌دست‌آمده با استفاده از مدل‏سازی معادلات ساختاری و به‌کمک نرم‌افزارهای اس‌پی‌اس‌اس و اسمارت پی‌ال‌اس ارزیابی و اعتبارسنجی شد. یافته‌ها: الگوی پژوهش که بر اساس تحلیل متن مصاحبه‌ها به‌دست آمد، از 66 مضمون پایه، 18 مضمون سازمان‌دهنده و 5 مضمون فراگیر تشکیل شده است. مضمون‌های فراگیر عبارت‌اند از: «نظام روابط کار و کارکنان»؛ «نظام جبران خدمات»؛ «نظام برنامه‌ریزی، کارمندیابی و جذب و استخدام»؛ «نظام توسعه منابع انسانی»؛ «نظام مدیریت عملکرد کارکنان». نتایج حاصل از مدل‏سازی معادلات ساختاری، اعتبار الگوی استخراج‌شده را تایید می‌کند؛ به‌نحوی که مقدار برازش کلی الگو (gof) 0.529 محاسبه شد که از برازش کلی قوی آن حکایت می‌کند. نتیجه‌گیری: پیاده‌سازی ﻣﺆﺛﺮ اﻗﺪامﻫﺎی ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‌ﺷﺪه در جهت اصلاح و بهینه‌سازی کارکردهای منابع انسانی، از یک‌سو به ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻧﺘﻈﺎرها و توانمندسازی ﻛﺎرﻛﻨﺎن، ﺑﻪ‌ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ذی‌ﻔﻌﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ درون‌ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ منجر می‌شود و از سویی دیگر، افزایش تاب‌آوری کارکنان را به ارمغان می‌آورد. در نظر گرفتن تمهیدهایی در جهت اوﻟﻮیت‌بندی اﻳﻦ اﻗﺪامﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﺗﺄﺛﻴﺮ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ، در ارﺗﻘﺎی ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻐﻠﻲ، افزایش اﻧﮕﻴﺰه و در نهایت ارﺗﻘﺎی تاب‌آوری سازمانی موثر است.

introducing a model of the functions of resilience human resources for iranian health system

background purpose: generally, long-term activities in unappropriated work environment would result in employee burnout and job turnover. in this condition, employee resilience attracted scholars’ attention and refers to employee ability for continue activities in unappropriated situation. also, human resource functions as set of programs that managers can use, have important role for employee resilience. since most of health care personnel works on unappropriated situation, this research has been conducted to propose a novel resilience human resource management functions (rhrmf) model with a focus on public health care system.methodology: the current study uses a mixed qualitative-quantitative research approach. in the qualitative phase, 14 semi-structured interviews have been carried out with a research statistical population including human resource managers and experts of health care organizations by snowball sampling method based on theoretical saturation. finally, the conceptual framework of the rhrmf model has been developed based on a thematic analysis. in the quantitative phase, the proposed model has been validated based on the structural equation modeling.findings: after analyzing the interviews, 18 subsidiary themes as well as five main themes were identified as resilience human resource functions including workforce relations, compensation, recruitment, development, and performance management.conclusion: with a gof value of 0.529, the structural equation modeling indicates acceptaed validity and a strong modelling fit for the outcomes of the proposed model.