بازکاوی وضعیت شرط عدم رجوع از طلاق رجعی در فقه امامیه و حقوق ایران

یکی از مسائلی که در فقه امامیه و حقوق ایران محل بحث بوده و زمینه تشتت آرای قضات را فراهم آورده موضوع رجوع در طلاق است که به عنوان حقی برای مرد در طلاق های رجعی در نظر گرفته شده است . در همین راستا در صورتی که زوجه ضمن عقد لازمی بر مرد شرط نماید که مرد بعد از طلاق رجعی، حق رجوع نداشته باشد و نتواند حق خود را اعمال نماید، آیا می توان شرط مزبور را صحیح دانست یا باید حکم به عدم صحت شرط مزبور نمود. در همین راستا برخی به استناد حکم بودن رجوع و عدم امکان شرط خلاف حکم، شرط مزبور را باطل دانسته اند اما در مقابل برخی آن را حق مرد دانسته و بر همین اساس به علت ماهیت حق، آن را قابل اسقاط می‌دانند که برای اثبات مدعای خود، به ادله ای استنادنموده اند. لذا این دسته از فقها و حقوقدانان، شرط را صحیح دانسته اند. با فحص از ادله می توان دریافت که حکم بودن رجوع در طلاق از منطوق روایات کشف شده و نیز اسقاط رجوع،هم چنین توجه به مصالح خانواده، به علاوه آن که شرط مزبور، اسقاط ما لم یجب بوده و نمی توان آن را صحیح دانست.

A Review of the Legitimacy of the Condition of Non-Referral in Revocable Divorce in Imami Jurisprudence and Iranian Law

One of the issues in Imami jurisprudence and Iranian law that has provided a place for debate and division of judges’ opinions is the issue of returning in divorce, which is considered as a right for men in revocable divorces. In this regard, if the wife stipulates to the man during the necessary marriage that the man has no right to return after the revocable divorce and cannot exercise his right, the question is, what is the status of this condition in terms of validity? The authors in the present article, adopting an analyticaldescriptive method, and studying the principles and evidences, believe that: although some consider referral to be a man’s right and therefore, due to the nature of the right, it can be revoked, the legal and jurisprudential nature of referral is one of the rules of the matter, so the condition to the contrary seems invalid. Examination of the evidence also reflects the ruling on returning in divorce, which is on the basis of Islamic narrations. On the other hand, the possibility of revoking the referral, contrary to the need to take care of the interests of the family, is also based on evidence.