مساله‌گی جنسیت در اندیشه علامه طباطبایی

تفکیک «جنس» و «جنسیت» از مبنایی‌ترین انگاره‌های فمینیستی تلقی شده است. فمینیست‌ها بر این اساس، ادعای برساخت‌بودن بسیاری از ویژگی‌های زنانه را که طبیعی تلقی می‌شدند، مطرح نموده و نظریه‌های انتقادی و هنجارین خود را در راستای رفع فروتری زنان، پایه‌گذاری می‌کنند. بر این اساس، برخی برنامه‌ریزان حوزه مطالعات زنان ایران، در مورد اندیشمندانی مانند علامه طباطباییره ادعا می‌کنند که؛ چون جنسیت مسئله مدنظر این شخصیت‌ها نبوده، نمی‌توان اندیشه‌های ایشان را به‌عنوان رقیبی برای نظریه‌های فمینیستی یا چارچوبی منسجم برای فهم، تبیین یا اصلاح وضعیت زنان تلقی نمود. بررسی این ادعا مسئله اصلی پژوهش است. نتایج این پژوهش که با روش تحلیل محتوای کیفی آثار علامه خصوصا (المیزان) انجام گرفت نشان می‌دهد: علامه درصدد ارائه مباحثی منسجم در دفاع از وضعیت زن در اندیشه اسلامی و نقد آن در جوامع اسلامی و مدرن بوده، این مباحث را ناظر به مهم‌ترین انگاره‌های فمینیستی طرح و در چارچوبی علمی هدایت نموده است؛ از‌این‌رو توجه به تفکیک بین جنس و جنسیت یکی از ویژگی‌های صورت‌بندی مسائل زنان در اندیشه علامه است. با‌این‌وجود، چون ایده‌پردازی‌های ایشان ناظر به مباحث اقناعی و انتقادی نسبت به آموزه‌های اسلامی و فمینیستی است، نمی‌توان دیدگاه ایشان را به‌عنوان نظریه علمی با ویژگی‌های نظریه‌ تجربی قلمداد نمود.