مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی با استفاده از تکنیک تاپسیس- فازی: بررسی موردی کتابخانه‌های عمومی شهر تبریز

هدف: هدف این پژوهش شناسایی اصلی‌ترین معیارهای مکانی کتابخانه‌های عمومی بر مبنای مدلی بهینه و تکنیک تاپسیس- فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی و بررسی این معیارها در فضای جغرافیایی شهر تبریز است. از این رو حاصل این پژوهش نقشه‌ای از فضاهای متناسب با کاربریِ کتابخانه‌های عمومی خواهد بود. روش: این تحقیق از نظر نوع جزو تحقیقات کاربردی-توسعه‌ای و از نظر روش جز تحقیقات توصیفی- تحلیلی است. روش کار بر مبنای تجزیه، تحلیل و همپوشانی لایه‌های اطلاعاتی در محیط نرم‌افزار آرک جی. آی. اس (arc gis) و تلفیق مدل‌های وزن‌دهی معیار از جمله مدل تحلیل سلسله‌مراتبی، منطق فازی و تاپسیس است. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشانگر 21 معیار مستقل برای مکان بهینه ساخت کتابخانه‌های عمومی بود که در نهایت بر مبنای این معیارها و میزان اهمیت آن‌ها فضاهای جغرافیایی متناسب با کاربری کتابخانه‌های عمومی مشخص شد. این نقشه نشانگر آن بود که بیشترین نیاز جهت احداث کتابخانه‌های عمومی از نظر مساحت در منطقه 3 و 4 و بیشترین نیاز از نظر نسبت مساحت کل در منطقه 10 شهر تبریز است.اصالت/ارزش: اصلی‌ترین نوآوری این پژوهش استفاده از رویکردی جدید برای مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی است به نحوی که در این پژوهش بر مبنای نظرات صاحب‌نظرانی از حوزه های موضوعی مختلف، علاوه بر توجه به ویژگی‌های جغرافیایی یک مکان به سایر ویژگی‌ها چون سازگاری، کارآیی، سلامت، ایمنی و ... نیز توجه شد. برای تحلیل این داده‌ها نیز از مدل‌های تصمیم‌گیری معیار همچون تاپسیس- فازی استفاده شد که تاکنون از چنین رویکردی با این هدف استفاده نشده بود.