اخلاق فن‎آوری اطلاعات؛ نگاهی به گذشته و چشم‌اندازی به آینده

هدف: در این مقاله تلاش می‌شود تا با نگاهی گذرا به تاریخ تکامل اخلاق فن‌آوری اطلاعات و شکل‌گیری موضوعات و مسایل مطرح در این قلمرو، ماهیت اخلاق فن‌آوری اطلاعات تبیین گردد. از این‌رو، بر اساس موضوعات و مسایل مطرح در اخلاق فن‌آوری اطلاعات، این حوزه مطالعاتی به‌مثابه حوزه مطالعاتی میان‌رشته‌ای معرفی می‌شود. مبتنی بر این نگرش، چشم‌انداز اخلاق فن‌آوری اطلاعات ترسیم می‌گردد. در ادامه، به برخی رهیافت‌های متعدد فلسفی به اخلاق فن‌آوری اطلاعات اشاره می‌شود، هر کدام از این رهیافت‌ها موجب اتخاذ تدابیر راهبردی و کاربردی متنوعی برای هدایت مسایل و موضوعات اخلاقی مذکور می‌گردد.روش: بخش عمده‌ا‌ی از این مقاله مبتنی بر روش تحلیل محتوای کیفی است. با استفاده از این روش تلاش می‌شود تا با مراجعه به مقالات و آثار مطرح در حوزه اخلاق فن‌آوری اطلاعات، نتایج قابل قبولی از متون مربوطه حول اهداف فوق استنتاج شود.یافته‌ها: چشم‌انداز آینده اخلاق فن‌آوری اطلاعات مبتنی بر دو فرضیه رقیب، یکی امکان پیدایش انقلابی اخلاقی و دیگری حل شدنِ آن در نظریه‌های متعارف اخلاقی را نوید می‌دهد. به نظر می‌رسد، آنچه هرگونه ادعا و پیش‌بینی در این باره را موجه می‌سازد، استلزام‌های فلسفی نهفته در مفروضات اخلاق فن‌آوری اطلاعات است که پیامدهای متعددی را در قالب روش‌های تحلیلی متفاوت نسبت به مفهوم‌سازی‌ها و تفسیر رابطه فن‌آوری اطلاعات و جامعه به وجود می‌آورد. در این مقاله به سه رهیافت‌ فلسفی موجبیت‌گرایی فن‌آورانه، برساخت‌گرایی اجتماعی و پدیدارشناسی نسبت به اخلاق فن‌آوری اطلاعات اشاره می‌شود. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله، تبیین ماهیت اخلاق فن‌آوری اطلاعات است که این موضوع از رهگذر نگاهی به تاریخ تکامل اخلاق فن‌آوری اطلاعات، ارایه مهمترین موضوعات و مسایل مطرح در این قلمرو و معرفی آن به عنوان حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای است؛ آنچنان که این تکامل مبتنی بر رهیافت‌ها و استلزام‌های متعدد فلسفی است