جایگاه مطالعه در تهذیب اخلاق از نظرگاه محیی‌الدین ابن‌عربی

هدف: هدف از انجام این پژوهش، گشودن راه‌های بدیل به سوی فهمی متفاوت از نسبت انسان با «مطالعه» است. این مقاله درصدد نشان‌دادنِ این نکته است که ورای نسبت کارافزایانه با مطالعه، که آن را به ابزاری برای ایجاد تغییر در جهان خارج تبدیل می‌کند، می‌توان نسبتی فضیلت‌محور با آن داشت.روش: در این مقاله، پدیده مطالعه به‌عنوان پدیده‌ای اطلاعاتی و ارتباطی در نظر گرفته شده و در بررسی آن، روش انجلتیک (پیام‌شناسی هرمنوتیکی- تاریخی) به‌کار رفته است.یافته‌ها: ابن‌عربی، مطالعه را ابزاری مقدماتی برای آماده‌کردنِ نفس ناطقه در پیرایش رذایل و پرورش فضایل می‌داند. مطالعه در نظر وی، در نسبت با فضیلت واجد ارزش می‌شود. این تلقی از مطالعه، که می‌توان آن را در سراسر عهد سنتیِ دینی ردگیری کرد، بر اساس تجربه بنیادینِ انسان سنتی- «بودن در جهان» به‌مثابه «بودن در معبد» و لزوم تزکیه نفس برای اقامت مومنانه در معبدِ جهان- معنی می‌یابد و با تلقی مدرن از مطالعه، که آن را امری عرفی و معطوف به نتایج می‌داند نه معطوف به فضایل، متفاوت است. اصالت/ارزش: اصالت و ارزش مقاله حاضر در این است که از طریق خوانشِ تاریخیِ متون، تاریخمندی پدیده مطالعه را نشان می‌دهد و تفاوت نگاه مدرن و سنتی در اینباره را نمایان می‌کند.