میزان به‌کارگیری مولفه‌های کارآفرینی در کتاب‌های داستانی کودکان

هدف: با توجه به ضرورت آموزش کارآفرینی در توسعه و ترویج کارآفرینی و نیز مناسب بودن دوران کودکی برای دریافت این آموزش‌ها، آموزش کارآفرینی به کودکان ضروری است و باید در جست‌وجوی روش‌هایی بود که این توانایی را در آنان رشد و پرورش دهد. از آنجاکه ادبیات کودک و به‌ویژه داستان‌ها نقشی مهم در آموزش کارآفرینی دارد، توجه به مولفه‌های کارآفرینی در داستان‌ها جایگاه خاصی دارد. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف کشف میزان به‌کارگیری مولفه‌های کارآفرینی در کتاب‌های داستانی کودکان گروه سنی «ج» انجام شده است.روش: پژوهش حاضر به‌لحاظ هدف پژوهشی کاربردی است که به روشِ تحلیل محتوا انجام شده است. جامعۀ پژوهش 80 عنوان کتاب‌ داستان تالیفی منتخب توسط شورای کتاب کودک برای گروه سنی «ج» در طی سال‌های 1397-1399 بود که از این میان، 30 عنوان کتاب به روشِ نمونه‌گیری تصادفی ساده به‌عنوان نمونۀ پژوهش انتخاب شد. ابزار تحلیل داستان‌ها سیاهۀ وارسی محقق‌ساخته بود. برای بررسی روایی محتوای سیاهه، سیاهۀ وارسی در اختیار 10 نفر از اعضای هیئت‌علمی گروه روان‌شناسی قرار گرفت و پس از کسب نظرات آنان، شاخص نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا محاسبه شد و براین‌اساس اصلاحاتی در سیاهه اولیه صورت گرفت. برای تعیین پایایی سیاهه، 10 درصد از کل کتاب‌های داستان به‌صورت تصادفی انتخاب و‌ توسط دو ارزیاب تحلیل شد و سیاهۀ وارسی برای این کتاب‌ها تکمیل شد. سپس درصد توافق بین نظرات ارزیابان با محاسبه ضریب پایایی اسکات بررسی شد. این ضریب 0.94 به دست آمد که نشان‌دهندۀ پایایی قابل قبول ابزار بود. سیاهۀ وارسی نهایی شامل شش مولفۀ کارآفرینی و 40 زیرمولفه به دست آمد. در نهایت، داده‌های گردآوری‌شده ازطریق سیاهۀ وارسی با استفاده از نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: درمجموع، میزان به‌کارگیری مولفه‌های کارآفرینی در کتاب‌‌های داستانی 38.9 درصد بود. طبق نتایج آزمون فریدمن، بین اولویت مولفه‌های کارآفرینی اختلافی معنادار وجود داشت، به‌طوری که مولفه‌های خلاقیت و نوآوری، و نیاز به موفقیت پرکاربردترین مولفه‌ها و سپس به‌ترتیب مولفه‌های نیاز به استقلال، خطرپذیری، تحمل ابهام و مرکز کنترل درونی قرار داشتند. در سطح جامعه، به‌طور متوسط میزان توجه به هریک از مولفه‌های کارآفرینی به این شرح بود: مولفۀ خلاقیت و نوآوری 36.5 تا 57.5 درصد؛ مولفۀ نیاز به موفقیت 33.8 تا 53.5 درصد؛ مولفۀ نیاز به استقلال 28.6 تا 52.6 درصد؛ مولفۀ خطرپذیری 26.5 تا 48.5 درصد؛ مولفۀ تحمل ابهام 22 تا 44.4 درصد؛ و مولفۀ مرکز کنترل درونی 22 تا 37 درصد. همچنین، پس از بررسی 30 عنوان کتاب داستان، تنها 7 عنوان کتاب داستان با دارا بودن بیش از نیمی از مولفه‌های کارآفرینی در زمرۀ آثار غنی و مناسب برای آموزش کارآفرینی قرار گرفتند. در این میان، داستان «پوشکا» غنی‌ترین اثر ازنظر به‌کارگیری مولفه‌های کارآفرینی شناخته شد.اصالت/ارزش: ‌‌در این پژوهش برای اولین بار، کتاب‌های داستانی کودکان ازنظر به‌کارگیری مولفه‌های کارآفرینی تحلیل شدند. یافته‌های این پژوهش می‌تواند راهنمای نویسندگان در تالیف کتاب‌های مناسب برای پرورش کارآفرینی در کودکان باشد. همچنین، آثار ارزشمندی که ازنظر مولفه‌های کارآفرینی در این پژوهش شناسایی شد می‌تواند به مربیان، والدین و کتابداران به‌عنوان کتاب‌های مناسب برای آموزش کارآفرینی به کودکان معرفی شوند.

investigating the extent of using entrepreneurship components in children’s storybooks

purpose: given the significance of entrepreneurship training in fostering and promoting entrepreneurship as well as the appropriateness of childhood for its acquisition, entrepreneurship is seen as a crucial skill for children. therefore, seeking techniques which help children acquire this skill is highly recommended. as children’s literature, particularly storybooks, play a significant role in entrepreneurship training, paying attention to its components becomes more crucial. the purpose of the present research is to explore the extent of the use of entrepreneurship components in children’s storybooks of age group ‘c’.method: the current research employed a ‘content analysis’ method and was ‘applied’ in terms of purpose. the research population consisted of 80 storybooks that were selected by the children’s book council for the age category ‘c’ during the years 2018–2020. out of these, 30 storybooks were selected as the research sample using a simple random sampling procedure. theses storybooks were examined by a researcher-generated checklist. as for content validity, ten psychology department faculty members were asked to assess the checklist. after receiving their feedback, the content validity ratio index as well as content validity index were calculated, and the initial checklist was revised. as for the reliability of the checklist, 10% of all the storybooks were randomly selected and reviewed by two evaluators. the checklist was completed for these books. the percentage of agreement among the opinions of the evaluators was then verified by computing scott’s pi coefficient. the coefficient value of 0/94 showed that the checklist had an acceptable level of reliability. six entrepreneurship components and 40 sub-components made up the final checklist. finally, spss was used to analyze the data collected via the checklist.findings: the overall rate of employing entrepreneurship components in the selected storybooks was 38/9%. based on the friedman test results, there was a significance difference between the priority of the entrepreneurship components, with ‘creativity and innovation’ and ‘need for success’ being the most frequently used components, followed by ‘need for independence’, ‘risk-taking’, ‘ambiguity tolerance’, and ‘locus of internal control’ respectively. at the population level, on average, each entrepreneurship component received the following amount of attention: creativity and innovation (36/5% to 57/5%), need for success (33/8% to 53/5%), need for independence (28/6% to 52/6%), risk-taking (26/5% to 48/5%), ambiguity tolerance (22% to 44/4%), and locus of internal control (22% to 37%). furthermore, out of 30 storybooks reviewed by the evaluators, only seven covered more than half of the entrepreneurship components, thus were considered among the rich and suitable storybooks for entrepreneurship training. the story of ‘pushka’ was discovered to be the richest storybook in terms of the use of entrepreneurship components.originality/value: for the first time, entrepreneurship components in children’s storybooks were examined in this study. the results of this study can serve as a guide for authors to create books for teaching entrepreneurship to children. moreover, the valuable storybooks identified in this study in terms of entrepreneurial components can be recommended to educators, parents, and librarians as books suitable for teaching entrepreneurship to children.