نیازسنجی حرفه مشاور اطلاعات

هدف: در عصر ما که اطلاعات شاکلۀ همۀ ابعاد زندگی ما را شکل می‌دهد، مشاوران اطلاعات نقشی حیات خواهند داشت. هدف این پژوهش، نیازسنجی ایجاد حرفه مشاور اطلاعات است. نیازسنجی حرفۀ مشاور اطلاعات، ناظر به بررسی زمینه‌های نیاز، ابعاد نیاز و نیز الزامات کسب این حرفه است. به نظر می‌رسد معرفی ویژگی‌های شاخص حرفۀ مشاور اطلاعات با توجه به گسترش شتابان علوم و نیاز جامعه به راهبری هدفمند افراد برای برخورداری از مزایا و دستاوردهای علمی و اجتماعی، ضروری است. در این پژوهش، ضمن بررسی زمینه‌های حرفۀ مشاور اطلاعات، نیازسنجی ایجاد حرفۀ مشاورۀ اطلاعات انجام شده است.روش‌: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و ازنظر روش گردآوری داده‌‌ها، به‌صورت ترکیبی با دو ابزار مطالعۀ کتابخانهای و مصاحبۀ ساختاریافته انجام شده است. در این پژوهش، ابتدا با جستجوی منظم در پایگاه‌‌های هدف ازجمله ساینس‌دایرکت، اسکوپوس، گوگل اسکولار و پایگاه‌‌های داخلی ازجمله ایرانداک، جهاد دانشگاهی و نورمگز، متون مرتبط استخراج شد. پس از بررسی متون برای استخراج متغیرهای نیازهای مربوط به مشاورۀ اطلاعات، 458 کد باز به دست آمد، و در مصاحبه‌‌های انجام‌شده با 12 متخصص این حوزه، 122 کد شناسایی شد. پس از این مراحل، کدهای استخراج‌شده از مصاحبه‌‌های متخصصان نیز با مفاهیم متون تلفیق شدند (درمجموع، 580 کد). در پایان، مقوله‌های اصلی (کدگذاری گزینشی) در چهار دستۀ نیازهای جاری، آستانه‌‌ای، بی‌پاسخ و آتی قرار گرفتند. یافته‌‌ها: درخصوص نیازهای ایجاد حرفۀ مشاورۀ اطلاعات، 32 مقوله مشتمل بر580 مولفه استخراج شد. از مهم‌ترین نیازهای جاری، می‌توان سواد اطلاعات سلامت، ورود به فرایندهای صنعتی، تاب‌آوری در مقابل آشوب و شرایط غیرمترقبه و کاریابی و تغییر شغل را ذکر کرد. برای نیازهای آستانه‌ای یا مرزی، می‌توان اقتصاد بازیافتی، یکپارچگی با هوش مصنوعی، هوش مصنوعی زایا، هویت مجازی و شبکه‌های اجتماعی و زمینه‌های صنعتی و تجاری مرتبط با ژنوم انسان را ذکر کرد. نیازهای بی‌پاسخ شامل مضامینِ بین‌المللی‌سازی و سازگاری فرهنگ سازمانی، داده‌های چندوجهی، افزایش عدم قطعیت و نیاز به نوآوری، استفادۀ عمومی از انرژی‌های پاک، تقابل شفافیت و منافع سازمان، و امنیت و محرمانگی در متاورس است. نیازهای آتی نیز مضامین شامل افزایش خطوط قرمز و فرایندهای فزایندۀ اداری، زبان رمزگونۀ علم، زندگی ابری و انسان سایبورگی می‌شود.اصالت/ارزش: در این پژوهش، پیچیدگی‌های نیازهای اطلاعاتی و نقش مهم مشاوران اطلاعاتی برای انواع نیازهای ما در جامعه بررسی شد. نیازسنجی انجام‌شده نشان داد که انسان امروزی، نیازهای جاری، آستانه‌ای، بی‌پاسخ، و آتی گسترده‌ای دارد و انتظار می‌رود مشاوران اطلاعات با توجه به پتانسیل‌های مورد انتظار ازجمله نگاه بیرونی و دید فراگیر و تجارب انباشتی مشابه به رفع این نیازها کمک کنند. زمینه و نیازهای شناسایی‌شده در این پژوهش راه را برای مطالعۀ شرایط حضور مشاوران اطلاعات و نحوۀ ارتباط و پاسخ‌گویی این متخصصان هموار کرده است.

needs assessment for information consultant profession

purpose: in an era where information permeates every facet of our lives, the role of information consultants has gained prominence. these professionals serve as navigators, guiding individuals, organizations, and communities through the vast sea of data, ensuring informed decisions and meaningful outcomes. the aim of this research is to conduct a needs assessment for establishing the information consultant profession. information consultant needs assessment involves examining the areas of need, the dimensions of those needs, and the requirements for acquiring this profession. introducing the characteristics of information consultants appears essential given the rapid advancement of sciences and society’s need for purposeful guidance to access scientific and social benefits and achievements. in this comprehensive study, a needs assessment was meticulously conducted to uncover the underlying necessities within the information consultant profession.method: the present research carried out with a qualitative approach and a combination of two tools was used for data collection: library study and structured interviews. in this study, initially, relevant texts were extracted through systematic searches in target databases, including sciencedirect, scopus, google scholar, and domestic databases such as irandoc, sid, and noormags. for the extraction of variables related to information consulting needs, 458 open codes were obtained from text analysis. additionally, 122 codes were identified from interviews conducted with 12 experts in this field. subsequently, the extracted codes from expert interviews were integrated with the concepts from the texts (a total of 580 codes). the main themes (selective coding) were categorized into four groups: current, incipient, unanswered, and future needs.findings: after a review of history and the groundworks of information consultant profession, a needs assessment was conducted to reveal the critical needs for the establishment of the information consultant profession. the recent needs assessment conducted shed light on these diverse requirements, categorizing them into four distinct areas. regarding the requirements for establishing a professional information-sharing profession, 32 categories were identified, comprising a total of 580 components. among the current needs, we can mention health literacy, engagement in industrial processes, resilience in the face of disruptions and unforeseen conditions, and job placement and career change. for incipient needs, we can highlight circular economy, integration with artificial intelligence, generative artificial intelligence, virtual identity and social networks, and industrial and commercial domains related to the human genome. unaddressed needs include themes: organizational culture internationalization and compatibility, multi-modal data, increased uncertainty and the need for innovation, widespread use of clean energy, conflict between transparency and the interests of the organization, security and confidentiality in metaverse. future needs include: expanding boundaries and administrative processes, the secret language of science, cloud-based life, and cyborg-human integration.originality/value: delving into the intricate world of information needs, we explored the essential role played by information consultants in our society. beyond mere data retrieval, we dissected the dimensions of these needs, revealing why information consultants truly matter. by gaining a holistic understanding of our evolving information landscape, we recognized that information consultants must be well-equipped to address diverse requirements—from immediate queries to emerging trends. this research not only highlighted the extensive information needs but also laid the groundwork for a specialized profession. whether deciphering health information, staying updated on global events or making informed business decisions, individuals seek reliable sources and expert insights. information consultants, with their outside perspective and accumulated experience, bridge the gap, offering expertise, context, and personalized support.