شناسایی مولفه‌‌های انتصاب مدیران کتابخانه‌ها

هدف: کتابخانه‌‏ها به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز علمی، آموزشی، پژوهشی، اجتماعی و فرهنگی نقش موثری را در توسعه اطلاعات، آگاهی و دانش بشری دارند که تحقق اهداف آن‏ها، نیازمند مدیران متخصص و باتجربه برای افزایش اثربخشی و کارایی کتابخانه‌‏ها است. اما تحقق اهداف کتابخانه‌‏ها بدون انتصاب مدیران توانمند برای مدیریت کارآمد آنها ممکن نخواهد بود. بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی و معرفی مولفه‌‏های موثر بر انتصاب مدیران کتابخانه‌ ها بر اساس تحقیقات پیشین در این زمینه است. روش/ رویکرد: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش توصیفی و رویکرد اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مطالعه و تحلیل محتوای 62 عنوان مقاله‏، 7 عنوان کتاب  و 1 عنوان پایان‌نامه منتشر شده در حوزه مدیریت کتابخانه ‌ها است. ابزار گردآوری داده‌‏ها در این پژوهش یادداشت‏‌برداری از منابع منتشر شده در زمینه مدیریت کتابخانه‌‏ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‌‏ها نرم‌افزار اکسل است.یافته ‌ها: یافته‌‏های پژوهش نشان داد که مولفه‌‏های  اثرگذار جهت انتصاب مدیران کتابخانه‌ ها شامل مولفه‏‌های شغلی/فردی  مانند دانش و معلومات حرفه‌ ای (سابقه کاری، سنوات خدمت، دوره‏‌های آموزشی گذرانده، مدرک تحصیلی مرتبط، قابلیت ارتقاء علمی و اداری و تخصص)،  مهارت‌های مدیریتی (مهارت‌های ارتباطی،  توانایی تصمیم‏گیری و پاسخگویی،  مدیریت بحران،  انجام کار گروهی، مدیریت تعارض، تفویض اختیار ، مدیریت زمان، مدیریت منابع و سرمایه، خلاقیت و نوآوری، شناسایی و تحلیل مسائل، درک تفاوت ‌های فردی، روحیۀ تشویق  پرسنل،  آینده‏نگری، تعهدمداری و عدالت و انصاف) ویژگی ‌های شخصیتی (مسئولیت‌پذیری، اعتماد به ‌نفس، تحمل و سعه‌ صدر، صداقت و درستی، روحیه مشارکت‌جویی، ظاهر آراسته و منظم، سن، انعطاف‌پذیری و شجاعت فردی)،  نگرش و بینش (نگرش مذهبی، محترم‌شمردن زیردستان و  تقدم ضابطه بر رابطه)، اعتبار عمومی و حرفه ‌ای (ارتباطات غیررسمی، حسن شهرت حرفه‌ای، جلب اعتماد کارکنان، جلب اعتماد مافوق و  جلب اعتماد ارباب‌رجوع)؛ عوامل سازمانی / داخلی (بُعد ساختاری (پیچیدگی سازمان، رسمیت سازمان، سطح تمرکز سازمان و  سیستم بودجه) و بُعد محتوایی (اندازه سازمانی، فرهنگ سازمانی، درک اهداف و استراتژی سازمانی، فناوری سازمانی و سبک رهبری مدیران عالی سازمانی) و عوامل محیطی/ خارجی (محیط عمومی (عوامل اجتماعی/ فرهنگی، جغرافیایی، اقتصادی، تکنولوژیکی،  سیاسی/حقوقی) و محیط تخصصی (رقبای سازمانی، ارباب رجوع و  عوامل قانونی) است. اصالت/ ارزش: انتصاب مدیران کتابخانه‏‌ها نقش بسیار مهمی در رشد و شکوفایی آنها دارد. این مقاله یکی از اولین مطالعات توصیفی و تحلیلی در زمینه مدیریت کتابخانه‏‌ها است که بر شناسایی و دسته‌ بندی مولفه‌‏های موثر در انتصاب مدیران کتابخانه‌‏ها تمرکز دارد و می ‌تواند به شناسایی و به کارگیری مدیران مستعد و توانمند در کتابخانه‌ ها منجر شود و سبب افزایش کارآمدی و اثربخشی کتابخانه ‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی شود. همچنین این مولفه‏‌ها می توانند ابزاری برای سیاستگذاری درست در دست مدیران ارشد جهت انتصاب مدیران کتابخانه‏‌ها باشند و از سوی دیگر می ‌توانند زمینه ‌ای برای تحقیقات بعدی و مفصل ‌تر در زمینه ابعاد مدیریتی، شخصیتی، فنی و اجتماعی مدیران کتابخانه ‌ها و خدمات اطلاعاتی باشند.

identify the components of appointing library managers

purpose – libraries as one of the most important scientific, educational, research, social and cultural centers have an effective role in the development of information, awareness and human knowledge that the realization of their goals requires specialized and experienced managers to increase the effectiveness and efficiency of libraries. is. but the goals of libraries will not be possible without the appointment of capable managers to manage them efficiently. thus the purpose of this study is to identify and introduce the components affecting the appointment of library managers based on previous research in this field.design/methodology/approach – this research is an applied that has been done by descriptive method and documentary approach and content analysis. the statistical population of this research includes the study and content analysis of 62 articles, 7 books and 1 dissertation published in the field of library management. the data collection tool in this research is taking notes from published sources and the data analysis tool is excel software.findings –the findings showed that the effective components for the appointment of library managers include job / personal components such as knowledge and professional information (work experience, years of service, completed training courses, related degree , ability to upgrade science and administration and expertise), management skills (communication skills, decision-making and accountability, crisis management, teamwork, conflict management, delegation, time management, resource and capital management, creativity and innovation, identification and problem analysis, understanding of individual differences, the spirit of encouraging staff, foresight, commitment and justice and fairness) personality traits (responsibility, self-confidence, tolerance, honesty and integrity, participatory spirit, well-groomed and orderly , age, flexibility and individual courage), attitude and insight (religious attitude, respect for subordinates and precedence over relationship), public and professional reputation (informal communication, professional reputation, gaining employee trust, gaining superiors’ trust and client’s trust ); organizational / internal factors (structural dimension (organizational complexity, organizational formality, organizational centralization level and budget system) and content dimension (organizational size, organizational culture, understanding of organizational goals and strategy, organizational technology and leadership style of senior organizational managers) and environmental factors / external (general environment (social / cultural, geographical, economic, technological, political / legal factors) and specialized environment (organizational competitors, client and legal factors).originality/value – the appointment of library managers plays a very important role in their growth and prosperity. this article is one of the first descriptive and analytical studies in the field of library management that focuses on identifying and categorizing the effective components in the appointment of library managers and can lead to the identification and employment of talented and capable managers in libraries and increase efficiency and the effectiveness of libraries and information centers. these components can also be a tool for proper policy-making in the hands of senior managers to appoint library managers, and on the other hand can be a basis for further and more detailed research in the field of managerial, personality, technical and social dimensions. managers of libraries and information services.