نقش برنامه‌های جانبی کتابخوان بر آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه دانش‌آموزان

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش برنامه ‌های جانبی کتاب‌خوان (نشست کتاب‌خوان، نشست مدرسه‌ ای و جمع‌خوانی) بر آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه (مطالعۀ کلی، مطالعۀ حمایتی و حل مسئله) دانش‌ آموزان مقطع متوسطۀ شهر صحنه انجام شد.روش: پژوهش حاضر مطالعه‌ ای شبه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌ آزمونپس ‌آزمون بود. جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیۀ دانش‌ آموزان دختر مقطع متوسطه (پایۀ اول تا چهارم) در شهرستان صحنه در سال تحصیلی 1396-1397 بودند. ابزار جمع‌ آوری داده ‌ها پرسش‌نامۀ استاندارد آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعۀ مختاری و ریچارد (2002) بود.یافته ‌ها: یافته‌ های پژوهش نشان داد که در گروه نشست کتاب‌خوان، میانگین نمرۀ آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه در کل و مولفه‌های آن بعد از مداخله نسبت به قبل از آن افزایشی معنادار دارد (p<0/05 ). در گروه نشست مدرسه‌ای، میانگین نمرۀ آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه در کل و مولفه‌های آن در پیش‌آزمون و پس‌آزمون تفاوتی معنادار ندارد p>0/05. در گروه جمع‌خوانی نیز میانگین نمرۀ آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه در کل و مولفه‌های آن بعد از مداخله نسبت به قبل از آن افزایشی معنادار یافته است. (p<0/05 ). همچنین، یافته‌ها نشان دادند که هر دو روش گروه نشست کتاب‌خوان و گروه جمع‌خوانی بر مولفه‌های مطالعۀ کلی، مطالعۀ حمایتی و حل مسئله تاثیر مثبت معناداری دارند.اصالت/ارزش: برنامه ‌های جانبی نشست کتاب‌خوان و جمع‌خوانی می‌ توانند آگاهی فراشناختی دانش‌ آموزان از راهبردهای مطالعه را اثربخش‌تر و کارآمدتر سازند. با توجه به اینکه برنامه‌ های جانبی کتاب‌خوان در مراکز آموزشی (در همۀ سطوح) قابل اجرا و آموزش هستند، نهادهای آموزشی و فرهنگی کشور باید برنامه ریزی دقیق و منسجمی در این زمینه داشته باشند.

The Role of Additional Book Reading Programs on Students’ Metacognitive Awareness of Reading Strategies

Purpose: The purpose of this study is to determine the role of additional book reading programs ( lsquo;Ketabkhan rsquo; reading sessions, school reading sessions, and group reading sessions) on metacognitive awareness of reading strategies (global reading, support reading, and problemsolving reading) of high school students in the city of Sahneh, located in Kermanshah, Iran.Method: This research is a semiexperimental study using pretestposttest design with three test groups and one control group. The research population included all female high school students (first to fourth grade) in the city of Sahneh in the academic year 20172018 )13971396(, whose total number was 1098. In this research, cluster random sampling was used to determine the sample size. 60 students who had criteria for entering the research were selected. The data collection tool was a metacognitive standard awareness questionnaire drawn from the reading strategies of Mokhtari and Richard (2002). Validity of the questionnaire was confirmed by a group of psychology and Knowledge and Information science professors. The reliability scores of the questionnaire for the subscales of the global reading strategies, support reading strategies, and problemsolving reading strategies were 0.733, 0.829 and 0.771, respectively.Findings: The findings of this study showed that in the lsquo;Ketabkhan rsquo; reading session group, the mean score of metacognitive awareness of reading strategies in general and its components after intervention was significantly higher than before. In the school reading session group, the mean scores of metacognitive awareness of reading strategies in general and its components before and after intervention were not significantly different. In the group reading session group, the mean score of metacognitive awareness of reading strategies in general and its components after intervention was significantly higher than before. The findings also indicated that both methods of lsquo;Ketabkhan rsquo; reading session and group reading had significant positive effect on the components of global reading, support reading, and problemsolving reading.Originality/value: Book reading additional programs can make students rsquo; metacognitive awareness of reading strategies more effective and efficient. With regard to these programs that can be applied in educational centers (at all levels), educational and cultural institutions of the country should have a thorough and coherent planning in this area.