نقش ویژگی‌های جمعیت‌شناختی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در نمرۀ ربط نتایج بازیابی‌شدۀ موتورهای کاوش

هدف: برای طراحی نظام‌های بازیابی اطلاعات کاربرپسند، توجه به ویژگی‌های کاربران از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو، هدف پژوهش حاضر این است تا نقش متغیرهای جمعیت‌شناختی کاربران هنگام جست ‌وجو در موتورهای کاوش مورد بررسی قرار گیرد.روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی بود که از روش ارزیابانه استفاده شد. در این پژوهش، ابتدا با توجه به ویژگی‌های جمعیت‌شناختی نظیر جنسیت، مقطع و حوزۀ تحصیلی، گروه سنی و منطقۀ سکونت دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، تعداد 192 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند و سپس، از آن‌ها درخواست شد تا وظایف کاری تدوین شده بر اساس عناوین انتخاب شده از سرعنوان موضوعی فارسی را مطالعه و در موتورهای کاوش گوگل، پارسی‌جو، ریسمون و یوز به زبان فارسی جست ‌وجو و سپس نشانی‌های اینترنتی مرتبط را در فرم داده شده ثبت کنند. براساس نشانی‌های اینترنتی ثبت شده، نمرۀ ربط نتایج بازیابی شدۀ دانشجویان با توجه به شاخص جاکارد محاسبه شد.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که نمرۀ ربط نتایج بازیابی شده توسط دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد با سطح اطمینان 95 درصد در حدود 0.36 تا 0.42 قرار داشت؛ همچنین، بین نمرۀ ربط نتایج بازیابی‌ شده توسط دانشجویان برحسب مقطع تحصیلی، گروه‌های سنی و منطقۀ سکونت آنان تفاوت معناداری وجود داشت؛ در حالی که تفاوت معناداری بین نمرۀ ربط نتایج بازیابی‌شده توسط دانشجویان برحسب جنسیت و حوزۀ تحصیلی آنان مشاهده نشد.اصالت/ارزش: این مقاله توجه مدیران اطلاعات و طراحان نظام‌های بازیابی اطلاعات را به این موضوع معطوف می‌کند که در طراحی نظام‌های اطلاعاتی توجه به سه متغیر جمعیت‌ شناختی تحصیلات، سن و منطقۀ سکونت نسبت به دو متغیر حوزه‌های تحصیلی و جنسیت از اهمیت بیشتری برخوردار است.

The Role of the FUM Students' Demographic Features in the Relevance Judgment Scores of Their Information Retrieval Results in Search Engines

In order to design userfriendly information retrieval systems, it is important to pay attention to characteristics of users. Therefore, the aim of the present study is to investigate the role of demographic variables of users during their search in search engines.Method: This is an applied study in terms of purpose, which was done by the evaluation method. To conduct the research, firstly, 32 subject headings were selected from the Persian Subject Headings and simulated work tasks were developed based on the selected subject headings with the cooperation of three experts in knowledge and information science. Then, according to the characteristics of the population, such as gender, grade and field of study, age and residential area of the students of Ferdowsi University of Mashhad, 192 people were selected as sample members. The research form was then given to them, which consisted of three sections: demographic information, simulated work tasks, and a place to record relevant links. They were then asked to study the simulated work tasks that they had developed based on the selected subject headings from the Persian Subject headings, and search in Google, Parsijoo, Rismoon, and Yooz search engines in Persian language, and then to record the relevant URLs in the given form. Finally, based on the recorded URLs, the relevance score of the studentschr('39') retrieved results was calculated according to the Jaccard index. To determine the validity of the research tools, the opinions of faculty members of Ferdowsi University of Mashhad were asked as well as the relevant literature was reviewed. Pearson test was also used to determine the reliability of the study, which confirmed the reliability of the study with a correlation coefficient of 0.725.Findings: The findings indicated that the FUM students rsquo; judgement relevance scores with a 95% confidence level were about 0/36 to 0/42. Furthermore, there were significant differences between the studentschr('39') judgement relevance scores in terms of their educational levels, age groups and their residential areas, while there were no differences between the studentchr('39')s judgement relevance scores in terms of gender and academic field.Originality/value: It can be said that paying attention to both personalization and customization in designing information retrieval systems will satisfy users. Thus, this paper finally directs the attention of information managers and designers of information retrieval systems to this fact that in designing information systems, more attention must be paid to the three demographic variables, namely education levels, age groups, and residential areas.