مطالعه اکتشافی معیارهای ارزیابی عملکرد مربیان ملی کشور

یکی از وظایف اصلی و مهم فدراسیون‌های ورزشی سنجش و ارزیابی عملکرد آن هاست، به طوری که هرگونه ادامه همکاری مربیان را در سطح ملی تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. هدف از انجام این تحقیق، مطالعه اکتشافی معیارهای ارزیابی عملکرد مربیان ملی کشور است. تحقیق حاضر در دو بخش کیفی و کمّی و به روش توصیفی و پیمایشی انجام شده است. در بخش کیفی با مطالعه ادبیات تحقیق و جلسات بحث و بررسی با نخبگان، متغیرهای اثرگذار در ارزیابی عملکرد مربیان ملی شناسایی شد. در بخش کمّی پرسشنامه‌ای با 35 سوال پاسخ‌ بسته تهیه شد که پنج تن از استادان دانشگاه روایی آن را تایید و طی مطالعه ای مقدماتی ضریب‌پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 974/0 تعیین شد (01/0p < ). پرسشنامه در اختیار 450 نفر از استادان دانشگاه، مربیان نخبه، مدیران، ورزشکاران ملی و کارشناسان ورزش فعال در فدراسیون‌های رتبه اول و دوم قرار گرفت. در نهایت 407 پرسشنامه تحلیل شد. معیارهای ارزیابی عملکرد مربیان ملی کشور متشکل از پنج عامل بود که عبارت بودند از: توانایی‌های فنی، توانایی‌های عملیاتی، مهارت‌های ویژه، مهارت‌های رهبری و مهارت‌های ارتباطی. شاخصهای برازش به دست آمده اعتبار مدل را تایید کردند و بر اساس این شاخص‌ها ساختار حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی تایید شد. در این مدل توانایی‌های فنی و توانایی‌های عملیاتی (اجرایی) بیشتر از سایر عوامل و سپس به‌ترتیب مهارت‌های ویژه و مهارت‌های ارتباطی و سپس مهارت‌های رهبری مربیان مورد توجه ارزیابان قرار گرفته است. در بحث توانایی‌های فنی مربیان، بیشترین متغیر اثرگذار مربوط به بهره‌گیری از تاکتیک‌ها و استراتژی‌های مناسب در هر مسابقه است و در باب توانایی‌های عملیاتی و اجرایی مربیان، بیشترین متغیر اثرگذار توانایی آن ها در تهیه برنامه‌های ویژه برای مسابقات در سطوح ملی است. همچنین هر یک از عامل‌ها، متغیرهای تبیین کننده هر عامل و بارهای عاملی هر متغیر، مهم‌ترین عامل‌ها و مهم‌ترین نقاط قابل دستکاری برای مدیران برای اثرگذاری در هر عامل، شناسایی و تعیین شدند. در مدیریت حرفه‌ای و رقابتی امروز، لازم است ارزیابی کارکنان، به‌ویژه مربیان ملی سیستماتیک و مبتنی بر روش‌های علمی باشد که طی آن به هر متغیر به اندازه بار عاملی‌اش توجه و ارزیابی مربیان را در بخش‌های مختلفِ وظایف آنان و بر اساس متغیرهای مقیاس ارزیابی عملکرد مد نظر قرار دهند. همچنین با بررسی ادبیات تحقیق و نظر به اینکه مهارت‌های ارتباطی و رهبری مربیان در مدیریت و موفقیت تیم‌ها نقشی مهم ایفا می‌کند، لازم است مدیریت فدراسیون‌ها، برای توجه به عوامل فوق در نظام ارزیابی عملکرد مربیان کشور، به مهارت‌های ویژه و رهبری مربیان توجه بیشتری کنند.