تعیین روایی و پایایی پرسش‌نامه بازاریابی رابطه‌مند تماشاگران ورزشی

توسعه تاکتیک بازاریابی رابطه‌مند می‌تواند سودآوری صنعت ورزش را افزایش دهد. برای ارزیابی این تاکتیک، پژوهشگران به‌دنبال ابزار معتبر و پایا هستند؛ ازاین‌رو، در مطالعه حاضر به تعیین روایی و پایایی پرسش‌نامه 28 سوالی بازاریابی رابطه‌مند مشتریان ورزشی که کیم (2008) طراحی کرده است، پرداخته شد. این پرسش‌نامه شامل مولفه‌های اعتماد، تعهد، رضایت ارتباطی، خودارتباطی، صمیمیت، عشق به تیم، و عمل متقابل است که پس از اخذ مجوز از صاحب پرسش‌نامه، روایی محتوایی و صوری آن با استفاده از گروهی از صاحب‌نظران تایید شد. در پژوهش حسنی‌زاده (1391)، پرسش‌نامه موردبحث به شیوه سه‌مرحله‌ای ترجمه شده بود که در پژوهش حاضر نیز به روایی محتوایی و صوری آن با استفاده از نظر هفت تن از متخصصان پرداخته شد. برای تعیین پایایی ابزار، مطالعه‌ای مقدماتی روی تماشاگران بازی استقلال نفت تهران در ورزشگاه آزادی انجام شد که ضریب آلفای کرونباخ برای همه مولفه­ها و سوال‌ها بالای 0.70 بود. همچنین، برای سنجش روایی سازه ابزار، نمونه‌ای متشکل از 430 نفر از تماشاگرانی که برای دیدن بازی‌های تیم سپاهان در استادیوم فولادشهر حاضر بودند، به‌صورت تصادفی انتخاب گردید. از تکنیک تحلیل عاملی تاییدی برای آزمون روایی سازه استفاده شد. خروجی‌های لیزرل نشان داد که معرف‌های انتخاب‌شده برای سنجش مولفه‌های بازاریابی رابطه‌مند از روایی لازم برخوردار هستند و به‌خوبی می‌توانند بازاریابی رابطه‌مند را بسنجند. با توجه به این نتایج می‌توان گفت که مقیاس انطباق‌یافته بازاریابی رابطه‌مند تماشاگران ورزشی می‌تواند به‌عنوان مقیاس پایا و معتبری درمورد تماشاگران ورزشی ایران به‌کار رود.