تاثیر عوامل زیستی قارچی و باکتریایی بر سوختگی معمولی لوبیا ناشی از زانتوموناس اگزانوپودیس پتوار فازئولی

مقدمه: سوختگی معمولی لوبیا با زانتوموناس اگزانوپودیس پتوار فازئولی یکی از مهم‌ترین بیماری‎های لوبیاست که تولید این محصول را در مناطق غربی کشور با مشکل جدی رو‌به‌رو کرده است. با توجه به خسارت شدید این بیمارگر، استفاده از عوامل بیوکنترل قارچی و باکتریایی، روش کارآمدی برای کاهش خسارت این بیماری به گیاه لوبیاست. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر کنترل‌کنندگی عوامل زیستی تریکودرما هارزیانوم، تریکودرما ویرنس، باسیلوس سابتیلیس و سودوموناس فلوئروسنس در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه روی باکتری عامل سوختگی معمولی لوبیاست. مواد و روش‏‏ها: برای بررسی اثر عوامل زیستی روی باکتری زانتوموناس آکسانوپودیس پتوار فازئولی (xap)، ابتدا درصد بازدارندگی از رشد باکتری xap توسط عوامل بیوکنترل در شرایط آزمایشگاه بررسی شد. سپس برهم‌کنش این عوامل زیستی با عامل بیماری‎زا روی گیاه لوبیا در قالب طرح کاملاً تصادفی، در 4 تکرار و با تیمارهای زیستی در شرایط گلخانه سنجیده شد. شاخص‎هایی نظیر وزن تر ریشه و ساقه، وزن خشک ریشه و ساقه، ارتفاع اندام‌های هوایی و زمینی گیاه و شدت بیماری برای بررسی قدرت کنترل‌کنندگی عوامل زیستی اندازه‎گیری شدند. نتایج: در شرایط آزمایشگاهی، قارچ تریکودرما هارزیانوم با میانگین قطر هاله بازدارنده 42 میلی‌متر و 67/56 درصد بازدارندگی از رشد، بیشترین اثر کنترل‎کنندگی را روی باکتری بیماری‎زا داشت. در شرایط گلخانه، باکتری سودوموناس فلوئروسنس بهتر عمل کرد و تمام شاخص‌های گیاهی بر اثر این تیمار، رشد معنا‌داری داشتند. تیمار ترکیبی سودوموناس فلوئروسنس به اضافه تریکودرما ویرنس با کاهش 4/79 درصدی نشانه‌های بیماری، بهترین تیمار این آزمایش بود. تیمارهای سودوموناس فلوئروسنس به اضافه تریکودرما هارزیانوم و سودوموناس فلوئروسنس به اضافه باسیلوس سابتیلیس به‌ترتیب با میانگین 6/69 و 9/55 درصد کاهش نشانه‌ها در رتبه‌های بعدی قرار دارند. بحث و نتیجه‏گیری: استفاده از عوامل زیستی موجود، بیماری سوختگی معمولی لوبیا را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و روشی کارآمد و سازگار با محیط‌ زیست است.