بررسی توان برخی جدایه‌های باکتری در حل فسفات و تعیین چگونگی پخش فسفر حل‌شده در دو بخش محلول و زیتوده میکروبی

مقدمه: باکتری‌های حل‌کننده فسفر با استفاده از سازوکارهایی به حل فسفات معدنی کمک و بخشی از فسفر محلول را در زیتوده خود جذب و بخش دیگر را در فاز محلول رها می‌‌کنند. مواد و روش‏‏ها: در پژوهش حاضر، توانایی حل فسفات 24 جدایه باکتری از جنس‌های ازتوباکتر، سودوموناس، ریزوبیوم، بیجرینکیا، کلبسیلا، اگروباکتریوم، اسفینگوموناس، میکروباکتریوم، اکروموباکتر و سیتروباکتر با بهره‌گیری از دو کانی تری‌کلسیم‌فسفات و سنگ فسفات در کشتگاه اسپربر مایع بررسی شد. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام و سپس فسفر روشناور، فسفر زیتوده میکروبی و همه فسفر رهاشده از کانی‌ها انداز‌ه‌گیری شدند. نتایج: یافته‌ها نشان دادند که جدایه‌ها توانایی بیشتری برای انحلال فسفر از تری‌کلسیم‌فسفات در مقایسه با سنگ فسفات دارند. با کاهش اسیدیته، میزان فسفر حل‌شده افزایش (**775/0 =r) یافت و افزایش انحلال فسفر با افزایش رسانایی الکتریکی (**789/0=r) همراه بود. بیشترین میزان فسفر در بخش روشناور در کشت جنس‌های سودوموناس، ازتوباکتر و اگروباکتریوم دیده شد و بیشترین میزان فسفر زیتوده میکروبی را جدایه‌های اگروباکتریوم و سیتروباکتر داشتند. به هر حال، همه فسفر رهاشده از کانی‌ها (فسفر روشناور و زیتوده) در کشت‌ اگروباکتریوم و سیتروباکتر (به‌ترتیب 4/527 و 8/460 میلی‌گرم بر لیتر) بیشتر بود. بیشترین درصد جذب زیستی (فسفر زیتوده به فسفر افزوده‎‌شده در کشتگاه) به‌ترتیب در کشت جدایه‌های klebsiella sp. 4a1 (44/44 درصد) و agrobacterium sp. 22sp1 (33/42 درصد) و بیشترین نسبت فسفر روشناور به فسفر زیتوده در کشت جدایه  pseudomonas sp. 35sp2 و 47a13 klebsiella sp.  به ترتیب با اندازه‌های 13/3 و 91/2 در کشتگاه دارای تری‌کلسیم فسفات به دست آمد. بحث و نتیجه‏گیری: در بیشتر پژوهش‌ها، بخش فسفر رهاشده بررسی و از فسفر زیتوده باکتری چشم‌پوشی می‌شود؛ فسفر زیتوده باکتری دوباره کانی می‌شود و در دسترس قرار می‌گیرد. نتایج پژوهش حاضر نشان دادند که بیشتر فسفر در زیتوده میکروبی قرار دارد.