بررسی ویژگی‌ها و افزایش تولید آمیلاز در سویه‌های جهش‌یافته باسیلوس‌لیکنیفورمیس بومی ایران

مقدمه: آمیلاز آنزیم هیدرولیزکنندۀ نشاسته است که پیوندهای داخلی گلیکوزیدی در پلی‌ساکاریدها را هیدرولیز می‌کند. آمیلازها یکی از آنزیم‌های صنعتی مهم هستند که گسترۀ وسیعی از کاربردها را دارا هستند؛ ازجمله تبدیل نشاسته به شربت قند، تولید سیکلودکسترین‌ها؛ همچنین این آنزیم‌ها در صنعت داروسازی و پزشکی کاربرد دارند.‏‏مواد و روش‏‏ها: در این پژوهش، سویۀ باسیلوس‌لیکنیفورمیسگرمادوست و بومی که از چشمۀ آب گرم روستای قینرچه از توابع استان اردبیل جداسازی و خالص‌سازی شده بود در محیط نوترینت براث، در معرض پرتو ماوراءبنفش با طول‌موج 254 نانومتر و از فاصلۀ 1متری به‌مدت 45 ثانیه در دستگاه هودلامینار قرار داده شد. کلیۀ سویه‌های جهش‌یافتۀ جداسازی‌شده ازنظر تحمل دمایی و شوری، میزان تولید آمیلازو همچنین ازنظر مقاومت آنتی‌بیوتیکی با سویۀ والد مقایسه شدند.نتایج: از بین 70 نمونۀ جهش‌یافتۀ جداسازی‌شده تنها دو سویه به‌نام‌هایb.l.2.m.1 و b.l.2.m.2توانستند میزان بیشتری آمیلاز نسبت به سویۀ والد تولید کنند. تفاوت در تولید آنزیم با تغییر در میزان رشد باکتری‌های جهش‌یافته همراه شد؛ به‌طوری که تمامی اختلاف‌های مشاهده‌شده ازنظر آماری در سطح 5درصد معنادار بودند. میزان تولید آنزیم در سویۀ b.l.2.m.1 در دمای 40 درجه سانتیگراد بعد از 72 ساعت 7/41درصد نسبت به سویۀ والد افزایش نشان داد. از طرف دیگر میزان تحمل دمایی و شوری در باکتری جهش‌یافتۀ b.l.2.m.1 از سایر باکتری‌های مطالعه‌شده بیشتر ارزیابی شد.‏بحث و نتیجه‏گیری: برآیند جهش‌های تصادفی ایجادشده در باکتری جهش‌یافتۀ b.l.2.m.1سبب بروز فنوتیپ جدیدی شده است که افزایش میزان تولید آنزیم، افزایش سرعت رشد سلولی، افزایش مقاومت به دماهای بالاتر و افزایش تحمل شوری از مهم‌ترین آنها هستند. با توجه به ویژگی‌های مثبت و منحصربه‌فرد ایجادشده در جهش‌یافتۀ ذکرشده، زمینه برای مطالعات تکمیلی به‌منظورتولید و بهینه‌سازی آنزیم آمیلاز مقاوم به حرارت فراهم شده است.