جداسازی و شناسایی بیوشیمیایی و مولکولی باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم از ریزوسفر ریشۀ ‏برنج لنجان

مقدمه: پروبیوتیک به گروهی از ریزموجودات زنده اطلاق می‌شود که آثار سودمندی بر سلامتی میزبان دارند. لاکتوباسیلوسها از مهم‌ترین باکتری‌های پروبیوتیک هستند. تحریک‌کنندگی سیستم ایمنی و کاهش عفونت دستگاه گوارش و خطر بیماری التهاب روده‌ای با تولید ترکیبات ضدمیکروبی ازجمله آثار مفید لاکتوباسیلوس‌ها در انسان و حیوان هستند. اثر باکتری‌های ریزوسفر خاک مانند لاکتوباسیلوس‌ها در تولید هورمون، انحلال ترکیبات غذایی گیاهی، تسهیل جذب مواد غذایی نظیر نیتروژن و کاهش بیماری‌های گیاهی گزارش شده است. جداسازی لاکتوباسیل‌ها از منابع مختلف لبنی و غیرلبنی گزارش شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی حضور لاکتوباسیلوس پلانتاروم، یکی از مهم‌ترین باکتری‌های پروبیوتیک، در ریزوسفر گیاه برنج و مطالعۀ ویژگی‌های مولکولی، بیوشیمیایی و پروبیوتیکی این ریزموجود است.مواد و روش‏‏ها: نمونه‌برداری از ریزوسفر برنج رقم لنجان (منطقۀ لنجان، اصفهان) انجام شد. رقت‌های صفر تا 410 از نمونه به محیط mrs منتقل و آزمایش‌های بیوشیمیایی شامل تخمیر قندها و فعالیت آنزیمی روی جدایه‌های باسیلی‌شکل گرم مثبت انجام شدند. توانایی رشد جدایه‌ها در حضور نمک صفراوی و اسیدیته‌ها و دماهای مختلف بررسی و سپس، مقاومت جدایه‌ها به آنتی‌بیوتیک مطالعه شد. آغازگر اختصاصی لاکتوباسیلوس پلانتاروم برای شناسایی مولکولی استفاده شد.نتایج: از بین 16 ریزموجود جداشده از ریزوسفر گیاه مطالعه‌شده، 10 باکتری باسیلی‌شکل و 8 جدایه گرم مثبت، اکسیداز و کاتالاز منفی (ویژگی لاکتوباسیلوس‌ها) بودند. آزمایش‌های تخمیر قند، 6 جدایه را با ویژگی لاکتوباسیلوس پلانتاروم مشخص کردند. استفاده از آغازگرهای اختصاصی لاکتوباسیلوس پلانتاروم این نتایج را تایید کرد. این باکتری‌ها در محیط اسیدی با اسیدیتۀ برابر 3.5، دمای 40 درجۀ سانتی‌گراد و حضور 0.3 درصد صفرا به‌خوبی (مشابه نمونه‌های شاهد) رشد کردند. باکتری‌ها به 7 آنتی‌بیوتیک از 12 آنتی‌بیوتیک بررسی‌شده مقاومت نشان دادند.بحث و نتیجه‌‏گیری: پژوهش حاضر نشان داد ریزوسفر برنج منبعی طبیعی برای جداسازی لاکتوباسیلوس پلانتاروم است.