پلیمرهای استفاده‌شده در سامانه‌های دارورسانی مخاط‌چسب

در اوایل دهه 1980، پلیمرهای مخاط‌چسب در طراحی سامانه‌های دارورسانی استفاده شدند. این سامانه‌ها به‌دلیل قابلیت چسبیدن و باقی‌ماندن بر سطوح مخاطی و آزادسازی آهسته دارو، به‌عنوان سامانه‌های دارویی نوین مطرح شده‌اند و جایگزین مناسبی برای سامانه‌های خوراکی در غلبه بر مشکلات متداول به‌شمار می‌روند. سامانه‌های مخاط‌چسب را می‌توان در اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، ژل، فیلم دهانی، افشانه، محلول گرانرو و میکرونانوذرات تهیه کرد. در این دارورسانی می‌توان از گونه، زیر زبان، روده، چشم، بینی، واژن و سایر مسیرهای مخاطی استفاده کرد. پلیمرهای مخاط‌چسب که مهم‌ترین جزء این سامانه‌های دارویی هستند، معمولاً درشت‌مولکول‌های آب‌دوست طبیعی، مصنوعی یا نیمه‌طبیعی دارای گروه‌های عاملی تشکیل‌‌دهنده پیوندهای هیدروژنی نظیر گروه‌های کربوکسیل، هیدروکسیل یا آمین هستند. از این رو، فرایند مخاط‌چسبی تحت تاثیر واکنش بین پلیمر و مخاط است و قدرت چسبندگی بر اساس ویژگی‌های مختلف پلیمر و شرایط محیطی تعیین می‌شود که پلیمر در آن ساکن است. در این مقاله، سازوکار مخاط‌چسبی و عوامل موثر بر آن؛ پلیمرهای مخاط‌چسب طبیعی، سنتزی و نیمه‌طبیعی؛ خواص و ویژگی‌های این پلیمرها؛ کاربرد آن‌ها در طراحی و توسعه سامانه‌های مخاط‌چسب و نیز نسل جدید پلیمرهای مخاط‌چسب مانند پلیمرهای مخاط‌چسب تیول‌دار‌شده، بررسی شده‌اند.

Polymers Used in Mucoadhesive Drug Delivery Systems

Mucoadhesive polymers were first used in the early 1980s to design mucoadhesivebuccal drug delivery systems. These systems have been introduced as novel drugdelivery systems due to the ability to stick and stay on mucus membranes and slow release ofthe drug and as suitable alternative to overcome the problems of common oral drug deliverysystems. Mucoadhesive systems can be prepared in various forms, such as tablet, gel, oralfilm, spray, viscous solution and micro/nanoparticles, and can be used for drug deliveryfrom the buccal, sublingual, intestine, ocular, nasal, vaginal, and other mucosal routes.Mucoadhesive polymers which are the most important component of the drug deliverysystems, are usually natural, synthetic or seminatural hydrophilic macromolecules,containing functional groups forming hydrogen bonds, such as carboxyl and hydroxylgroups, or amines. Hence, mucoadhesion depends on the reaction between the polymer andthe mucus and the adhesion strength is determined by the different polymer characteristicsand the medium conditions in which the polymer resides. In this article, the discussioncovers mucoadhesion mechanism and its effective factors; natural mucoadhesive polymers,synthetic and seminatural mucoadhesive polymers; the properties and characteristics ofthese polymers; their application in the design and development of mucoadhesive systemsand also the new generation of mucoadhesive polymers such as thiolated mucoadhesivepolymers.