نانواسفنج‌های پلیمری برپایه سیکلودکسترین با قابلیت بارگذاری-رهایش مواد و کاربردهای آن‌ها

نانواسفنج‌ها عموماً مواد متخلخلی هستند که از به‌هم پیوستن مونومرهای سیکلودکسترین به‌دست‌ می‌آیند. آن‌ها دارای حفره‌هایی در اندازه نانومتری بوده و قابلیت بارگذاری مواد در این حفره‌ها را دارند. خواص پایه فیزیکی-شیمیایی سیکلودکسترین‌ها در اواخر قرن نوزدهم بررسی  و سپس به‌عنوان روش عملی و اقتصادی برای بهبود خواص فیزیکی-شیمیایی و خواص دارویی مانند افزایش انحلال‌پذیری، پایداری و زیست‌دسترسی مولکول‌های دارو استفاده شده‌اند. نانواسفنج‌های برپایه سیکلودکسترین متخلخل بوده و در محلول‌های آبی نامحلول‌اند. این نانواسفنج‌ها دارای ساختار کروی‌شکل بلوری یا بی‌شکل هستند که با استفاده از انواع مختلف سیکلودکسترین‌ها و مشتقات آن‌ها تهیه می‌شوند. نوع سیکلودکسترین‌ها، عوامل شبکه‌ای‌کننده و درجه شبکه‌ای‌شدن روی ابعاد و قطبیت پلیمر متخلخل اثرگذارند. نانواسفنج‌های پلیمری با توجه به نوع عامل شبکه‌ای‌کننده، می‌توانند به‌صورت خنثی یا اسیدی تهیه و سنتز شوند. این‌گونه نانواسفنج‌ها دارای بخش‌های آب‌دوست و آب‌گریز بوده که قابلیت تله‌اندازی محدوده وسیعی از مولکول‌های چربی‌دوست و آب‌دوست را با تشکیل کمپلکس‌های درون‌گیر و غیردرون‌گیر القا می‌کنند. این کمپلکس‌ها، بدون ایجاد هیچ‌گونه پیوند کوئوردینانسی میان مولکول‌ها تشکیل می‌شوند. نیروی رانش برای تشکیل آن‌ها می‌تواند برهم‌کنش‌های الکتروستاتیک، واندروالسی، آب‌گریز و انتقال بار باشد. این نوع از نانواسفنج‌های پلیمری با روش‌های مختلف از جمله میکروسکوپی، بررسی انحلال‌پذیری، پتانسیل زتا، گرماسنجی پویشی تفاضلی و طیف‌سنجی زیرقرمز تبدیل فوریه شناسایی می‌شوند. عوامل مختلف مانند نوع پلیمر و میزبان، دما و روش تهیه می‌توانند بر تشکیل و عملکرد نانواسفنج‌ها اثرگذار باشند. این نوع از نانواسفنج‌ها در زمینه‌های متنوع نظیر دارویی، نساجی، کاتالیزگرها، لوازم ‌آرایشی، کشاورزی و مانند آن‌ها کاربرد دارند.