تناوب زراعی جایگزین آیش تابستانی در مناطق سرد کشور

به منظور تطبیق نتایج موفق حاصل از مطالعات انجام شده بر روی گیاهان علوفه‌ای یک ساله در استان زنجان، با شرایط اقلیمی مناطق سرد کشور، دو گونه برتر انتخابی این گیاهان به اسامی خلر(lathyrus sativus l.) و ماشک معمولی (vicia sativa l.) به مدت یک سال در 28 ناحیه از 11 استان کشور در شرایط کشت آیش تابستانی، از نظر عملکرد و کیفیت محصول مورد ارزیابی قرار گرفتند. در تجزیه واریانس داده‌های مناطق، بین میانگین عملکرد علوفه خشک و پروتیین خام خلر (33/5 و 31/1تن در هکتار) و ماشک (64/5 و 19/1 تن در هکتار) تفاوت معنی‌دار نبود. به دلیل بالا بودن غلظت نیتروژن در بافت اندام‌های هوایی خلر (‌93/3 گرم در صد گرم ماده خشک‌) میانگین عملکرد پروتیین خام این گونه 10 درصد بیشتر از ماشک معمولی به دست آمد. دامنه تغییرات ماده خشک و پروتیین خام خلر و ماشک در مناطق اجرای طرح به ترتیب 78/8-48/2، 16/2-61/0 و 73/11-76/1، 56/2-39/0 تن در هکتار بود. جمع‌بندی نتایج، توفیق کشت خلر و ماشک را به عنوان گیاهان جایگزین آیش تابستانی در مناطق سرد کشور مورد تایید و توصیه قرارداد.