تک- آب، رقم جدید گندم نان برای کاشت در شرایط آبیاری تکمیلی در مناطق دیم سرد کشور

کمبود آب یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید گندم است. به منظور گزینش و معرفی رقم مناسب برای افزایش بهره‌وری از آب، این رقم جدید در سال زراعی 1376-1375 در قالب خزانه بین‌المللی گندم‌های زمستانه و بینابین ترکیه- سیمیت- ایکاردا (wheat observation nursery- semi arid= won-sa) به موسسه تحقیقات کشاورزی دیم ارسال و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد مطالعه قرار گرفت و به دلیل دارا بودن ویژگی‌های مناسب زراعی انتخاب شد. نتایج حاصل از اجرای پروژه‌های آبیاری تکمیلی در ایستگاه‌های تحقیقاتی مراغه و اردبیل نشان داد که طی 10 سال گذشته میانگین عملکرد دانه تک-آب (manning/sdv1//dogu88 0yc-0yc-0yc-12yc-0yc)، آذر2 و الوند با یک بار آبیاری در زمان کشت به ترتیب 3636، 2785 و 2556 کیلوگرم در هکتار و با دو بار آبیاری (زمان کشت + مرحله آبستنی) میانگین عملکرد دانه رقم تک- آب و آذر2 به ترتیب 4737 و 4346 کیلوگرم در هکتار بود. بررسی پایداری عملکرد دانه بر اساس برخی شاخص‌ها نشان‌دهنده پایداری عملکرد این رقم است. رقم جدید نسبت به بیماری زنگ زرد، قهوه‌ای و سیاهک‌ها واکنش نیمه حساس- نیمه مقاوم داشت. در سال زراعی 1390-1389 رقم تک- آب در استان‌های کردستان و آذربایجان‌غربی به ترتیب در سطح سه و هشت هکتار (با سه بار آبیاری) کشت گردید و میانگین عملکرد دانه آن به ترتیب 5133 و 6470 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید دارای تیپ رشد زمستانه، دانه قرمزسخت، مقاوم به سرما، مقاوم به ورس و نیمه‌حساس به ریزش دانه، با میانگین ارتفاع بوته 80 سانتی‌متر، میانگین وزن هزار دانه 36 گرم و متحمل به تنش خشکی بود. رقم تک- آب از کیفیت نانوایی بسیار خوبی برخوردار است. در مجموع به دلیل دارا بودن پتانسیل عملکرد بالا، کیفیت دانه خیلی خوب، مقاومت به سرما، نیمه مقاوم به زنگ زرد و سایر ویژگی‌های مناسب زراعی دیگر، برای کاشت در شرایط آبیاری تکمیلی در مناطق سرد انتخاب و به نام تک- آب نامگذاری و آزادسازی شد.