معرفی نارنگی دیررس یاشار

مرکبات دیررس به دلیل آنکه عرضه آنها در فصلی از سال انجام می‌شود که خبری از سایر رقم‌های مرکبات نیست از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار هستند. کمبود نسبی این رقم‌ به ویژه در مورد نارنگی‌ها باعث انجام پروژه‌ای اصلاحی با هدف بدست آوردن رقم‌ دیررس نارنگی در سال 1368 گردید که در چهار مرحله به مدت 21 سال در ایستگاه تحقیقات مرکبات خرم‌آباد تنکابن به اجرا در‌آمد. مرحله اول (1372-1368) با دورگ‌گیری کنترل‌شده بین مینیولاتانجلو ((citrus paradisi cv. duncan × c. reticulata cv. dancy به عنوان والد مادری و نارنگی شانگشا (c. changsha) به عنوان والد پدری که هر دو از ارقام تقریباً دیررس هستند، شروع شد. بعد از دستیابی به نهال‌های دورگ در مرحله اول، ارزیابی مقدماتی کمی و کیفی میوه نتاج حاصله در مرحله دوم پروژه (1377-1373) انجام پذیرفت و از میان ژنوتیپ‌های مذکور، در سال 1377 دورگی با خصوصیات مطلوب (یاشار) گزینش شد. برای انجام ارزیابی کمی و کیفی میوه و سازگاری یاشار با پایه‌های غالب در مناطق شمالی کشور، مراحل سوم و چهارم پروژه (1388-1378) به مرحله اجرا در‌آمد، به طوری که پس از پیوند و رشد نارنگی یاشار روی پایه‌های نارنج (c. aurantium)، پونسیروس تریفولیاتا((poncirus trifoliata، سویینگل سیتروملو ((c. paradisi × p. trifoliata، ترویر سیترنج((c. sinensis × p. trifoliata و فلاینگ دراگون ((poncirus trifoliata cv. flying dragon، نهال‌ها در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تیمار پایه در سه تکرار و شش درخت در هر واحد آزمایشی، در زمین اصلی کاشته شدند و در مرحله آخر، صفات مذکور مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج مراحل مختلف این پژوهش نشان داد که درختان یاشار تاجی گسترده و پهن داشته و شاخه‌های آن که تقریباً بی‌تیغ است در اثر وزن میوه‌ها حالت آویزانی به خود بگیرند. میوه‌ها به رنگ نارنجی پررنگ و دارای هسته با اندازه متوسط تا درشت، به شکل کروی تا پخت بود و محور میانی آنها نسبتاً توخالی است. پوست میوه به آسانی نارنگی‌های دیگر قابل جدا شدن از گوشت نیست. میوه‌های این رقم در مناطق شمالی کشور در اردیبهشت ماه می‌رسند و لذا از دیر‌رس‌ترین ارقام نارنگی محسوب می‌شود. مجموعه ویژگی‌های مذکور به همراه رنگ نارنجی پررنگ گوشت و عطر و طعم بسیار مطلوب میوه باعث شد تا رقم یاشار از ارزش اقتصادی بالایی در بازار برخوردار باشد. درختان حاصل از پیوند یاشار روی پایه سیتروملو در مقایسه با چهار پایه آزمایش شده دیگر، بیشترین مجموع عملکرد، درشت‌ترین میوه و بیشترین درصد آب‌میوه را داشتند و می‌توان از پایه سیتروملو برای رقم مذکور در مناطق شمالی کشور با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی، خاک و بیماری، استفاده کرد