کمال، رقم جدید گندم نان زمستانه با عملکرد دانه بالا و سازگاری به شرایط دیمزارهای مناطق سرد و معتدل سرد در ایران

معرفی ارقام جدیدگندم دیم پرمحصول تاثیر زیادی بر افزایش و پایداری تولید در دیم زارهای کشور دارد. رقم کمال حاصل برنامه به نژادی گندم نان در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور می‏ باشد. این رقم از دورگ‏ گیری بین لاین sbn//trm/k253 و لاین 88zhong218//ctk/vee/3/kvz/gv//prl در سال زراعی1380-81 در مراغه تولید شد. ارزیابی نسل‏ های در حال تفکیک در ایستگاه‌ تحقیقات دیم مراغه (87-1382) انجام گرفت. رقم کمال طی سال‌ زراعی90-1389 در قالب آزمایش مقدماتی در ایستگاه‏ های سرد و معتدل ارزیابی و میانگین عملکرد دانه آن2234 کیلوگرم در هکتار بود. در سال1390-91 رقم جدید در قالب آزمایش پیشرفته مقایسه عملکرد بررسی و با 1719 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه انتخاب و به مدت سه سال در آزمایش سازگاری و پایداری عملکرد در ایستگاه‌های تحقیقاتی مناطق سرد و معتدل سرد دیم ارزیابی شد. میانگین عملکرد دانه رقم جدید و ارقام شاهد آذر 2 و اوحدی در این بررسی به ‏ترتیب 2120، 2066 و 2083 کیلوگرم در هکتار بود. رقم کمال به همراه شاهدهای سرداری، آذر2، هما، اوحدی، باران، صدرا و هشترود طی سه سال زراعی (1395-97) در قالب آزمایشات تحقیقی- ترویجی و پایلوت‏ های انتقال یافته در استان‌آذربایجان‌شرقی از نظر عملکرد و سایر صفات زراعی مقایسه شد. در این آزمایشات میانگین عملکرد دانه رقم کمال 2604 و ارقام شاهد متداول منطقه (صدرا، آذر2، باران، هما، اوحدی و سرداری) 2230 کیلوگرم در هکتار بود، که عملکرد دانه رقم جدید 17 درصد نسبت به میانگین شاهد‏ها برتر بود. بر اساس آزمون ‏های پایداری رقم کمال از پایداری عملکرد دانه بالا در طول سال‌ها برخوردار بود. رقم کمال دارای عادت رشد زمستانه، مقاومت به سرما و خشکی، میانگین تعداد روز تا ظهور سنبله 143 روز (از اول ژانویه)، میانگین ارتفاع گیاه 67 سانتی‏ متر و میانگین وزن هزار دانه 40 گرم است. رقم کمال نسبت به بیماری‌های زنگ زرد و زنگ قهوه‏ ای حساس ولی از کیفیت نانوایی خوب برخوردار است. این رقم به دلیل دارا بودن ویژگی‏ های مطلوب زراعی برای کاشت در مناطق سرد و معتدل سرد دیم انتخاب و معرفی شده است.

kamal, a new high yielding winter bread wheat cultivar adapted to dryland conditions in the cold and temperate cold regions of iran

kamal, is a new winter bread wheat cultivar developed by the national rainfed bread wheat breeding program for the cold and temperate dryland areas of iran. new cultivar created by crossing between sbn//trm/k253 and 88zhong218//ctk/vee/3/kvz/gv//prl in maragheh research station. kamal was selected from segregating population from f2-f7 in maragheh (2002-2008) based on agronomic characteristics. based on results, kamal grain yield means in preliminary and advanced regional yield trail was 2234 and 1719 kgha-1, respectively. results of elite trail in cold and moderate research stations (2012-2015) showed that the grain yield mean of kamal was 2120 and means of azar2 and ohadi cultivars were 2066 and 2083 kgha-1, respectively. kamal cultivar in east azerbaijan province was compared with conventional control cultivars in the farmer fields for 3 years and the results showed that the average grain yield of kamal and checks were 2604 and 2230 kgha-1 respectively. kamal is a winter type variety with time to heading of 143 days, 67 cm plant height, 40, gr. 1000 kernel weight, 11.4% protein content, 20 ml zeleni numer, 41 degree of hardness, 27% wet gluten and 15 unit of gluten index. results revealed that kamal cultivar is tolerant to cold and drought stresses, with suitable earliness, and good bread quality but susceptible to yellow rust and leaf rust, this xultivar way and released in 2019 under the name of kamal for cold and moderate cold dry areas of iran.