اکباتان، اولین رقم چغندرقند ایرانی مقاوم به ریزوکتونیا و متحمل به ریزومانیا

استفاده از ارقام مقاوم بهترین روش کاهش خسارت بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه و ریزومانیا در ‌چغندرقند می‌باشد. به منظور تهیه رقم مقاوم، در سال 1382 ژنوتیپ‌های چغندرقند در شرایط آلودگی مصنوعی به ریزوکتونیا ارزیابی و یکی از گرده‌افشان‌ها به‌عنوان مقاوم‌ترین توده به ریزوکتونیا (sb19) انتخاب شد. در سال 1383 از ریشه‌های سالم این توده لاین‌های خودگشن و در سال 1384 بذر هیبرید تهیه شد. هیبریدهای انتخابی طی دو سال و در مناطق مختلف مورد مقایسه عملکرد قرار گرفتند وهمزمان مقاومت لاین‌های گرده‌افشان در میکروپلات‌های ایستگاه همدان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین عملکرد شکر هیبریدی که والد پدری آن سپس به عنوان والد پدری رقم اکباتان انتخاب شد 10/2 تن در هکتار و شاخص بیماری والد پدری آن 2/16 بود. در سال 1386، میانگین عملکرد شکر این هیبرید در مناطق غیر آلوده و آلوده به ترتیب 9/1 و 7/0 تن در هکتار بود. بر اساس نتایج ارزیابی عملکرد و مقاومتبه ریزوکتونیا، ده لاین برتر انتخاب و در سال 1388 به منظور تهیه هیبرید مقاوم به ریزوکتونیا و متحمل به ریزومانیا، از تلاقی آن‌ها با دو والد مادری مقاوم به ریزومانیا 18 هیبرید تهیه و طی سال‌های 1389 و 1390 در سه منطقه مختلف که دارای آلودگی طبیعی به بیماری بودند، مقایسه عملکرد شدند. میانگین عملکرد دوساله شکر هیبرید (7112×sb36) × s1-24 که در نهایت به عنوان رقم اکباتان نامگذاری شد، در این مناطق به ترتیب 8/7، 8/9، 3/ 9 تن در هکتار بود. به‌طورکلی نتایج نشان داد که عملکرد و مقاومت رقم اکباتان، مشابه رقم مقاوم خارجی بود. زمان لازم برای رسیدن به %90 جوانه‌زنی بذر اکباتان80 ساعت ثبت شد که بسیار سریع‌تر از رقم‌های فلورس و جلگه بوده و بیانگرسرعت‌بالای جوانه‌زنی این رقم می‌باشد.

ekbatan: the first iranian sugar beet cultivar with resistance to rhizoctonia and tolerance to rhizomania

using resistant cultivars is the best way to reduce damages caused by sugar beet root rot and rhizomania. in order to develop resistant cultivar to these diseases, sugar beet genotypes were evaluated under artificial inoculation to rhizoctonia and one of the pollinators was selected as the most resistant population to rhizoctonia (sb19) in 2003. self-fertile lines and hybrids were derived from non-inoculated roots of this population in 2004 and 2005, respectively. selected hybrids were compared in terms of yield in different regions for two years and also pollinator lines were evaluated in terms of resistance under micro plot conditions in hamedan. results showed that sugar yield of a hybrid that its pollinator was selected as ekbatan cultivar’s pollinator was 10.2 t.ha-1 and decease index of its pollinator was 2.16. average sugar yield of ekbatan in infested and non- infested regions with rhizoctonia was 9.1 and 7.0 t.ha-1, respectively. according to the results of yield and resistance to rhizoctonia evaluation, 10 superior lines were selected. in order to obtain resistant hybrid to rhizoctonia as well as tolerant torhizomania, 18 hybrids were developed by crossing those 10 superior lines with some male sterile lines that were resistant to rhizomania. yield comparison of the hybrids was performed in three different regions that were naturally infested with rhizoctonia and rhizomania during 2010 and 2011. two-years averages of sugar yield for (7112*sb36)*s1-24 hybrid that was released as ekbatan in those regions were 8.7, 8.9 and 9.3 ton.ha-1, respectively. in general, results indicated that yield and resistance of ekbatan cultivar was similar to the foreign resistant cultivar. the time needed to reach 90% seed germination by ekbatan was 80 hours that is faster than that for flores and jolgeh cultivars. this indicates the higher germination rate of this cultivar.