تاثیر روش‏ های خاک ورزی و مدیریت بقایای ذرت بر عملکرد گندم و کنترل علف های هرز در منطقه زرقان استان فارس

به منظور بررسی اثر روش های خاک ورزی رایج، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی همراه با مدیریت بقایای گیاهی ذرت بر تنوع گونه ای، تراکم و وزن خشک علف‌­های هرز و عملکرد و اجزای عملکرد گندم، آزمایشی سه ساله به صورت کرت های خُرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های 1393 تا 1396 در مرکز تحقیقات زرقان فارس اجرا شد. نتایج نشان داد ترکیب گونه­‌ای علف های هرز تحت تاثیر نوع خاک ورزی و مدیریت بقایا قرار گرفت به نحوی که خاک ورزی حفاظتی بخصوص کم خاک ورزی منجر به کاهش 30 درصدی آلودگی علف های هرز شد. با گذشت زمان تراکم علف های هرز چندساله در سیستم بی‌­خاک ورزی افزایش یافت درحالی که انجام عملیات خاک ورزی رایج و کم خاک ورزی با حفظ بقایا توانست تراکم علف های هرز چند ساله را بیش از 60 درصد کاهش دهد. بیشترین عملکرد دانه گندم (8113 کیلوگرم در هکتار) در سیستم کم خاک ورزی و حفظ بقایا حاصل شد که در مقایسه با حذف بقایای گیاهی بیش از 30 درصد افزایش در عملکرد مشاهده شد. بیشترین شاخص برداشت دانه (40/26درصد) در سیستم خاک ورزی رایج و حفظ بقایا حاصل شد درحالی که بیشترین وزن هزار دانه (40/18گرم)، تعداد دانه در مترمربع (20827 عدد) و عملکرد بیولوژیک (20084 کیلوگرم در هکتار) در سیستم کم خاک ورزی و حفظ بقایای ذرت به دست آمد. به طور کلی در تناوب ذرت-گندم انجام عملیات کم­‌خاک ورزی و حفظ 30 درصد بقایای گیاهی ذرت در سطح خاک در استان فارس  قابل توصیه است.

effect of tillage methods and corn residue management on wheat yield and weed control in zarghan region of fars province

to evaluate the effect of different tillage methods (ct: conventional tillage, rt: reduced tillage, and nt: no-tillage), and residue management of corn on species diversity, density and dry weight of weeds, as well as yield and yield components of wheat, a 3-years trial was conducted using a split-plot experiment based on a randomized complete block design (rcbd), with three replications during 2014-2017 at the research center of zarghan, fars province, iran. results showed that species diversity of weeds was affected by tillage methods and residue management, so that conservation tillage especially rt method decreased 30% of weed infestations. over time, applying nt method increased perennial weed density, while ct and rt methods accompanied by residue retention reduced 60% of perennial weed density compared to nt method. applying rt method and residue retention maximized grain yield of wheat (8113 kgha-1) up to 30% compared to residue removal. the highest harvest index (40.26%) was obtained by ct method and residue retention, but the maximum 1000-grain weight (40.18 g), grain number per m2 (20827 seeds), and biological yield (20084 kgha-1) were achieved by rt method and corn residue retention. in general, adopting rt bill age method and retaining 30% of corn residue is recommended for wheat-corn cropping system in fars provience.