آتا، رقم جدید نخود، مناسب کشت پائیزه در دیم زارهای مناطق سرد و معتدل کشور

تغییرات اقلیمی همراه با بروزخشکسالی های اخیر در کشور و طول دوره رشد کوتاه ارقام نخود در کشت بهاره عوامل مهمی هستند که موجب عملکرد پایین و تولید غیر اقتصادی نخود در کشور می گردند. نخود رقم آتا با کد اصلاحیx03th148  در سال 1383 در قالب آزمایش بین‌المللی ارزیابی نسل‌های در حال تفکیک نخود توسط مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ایکاردا) به ایران ارسال گردید. رقم مذکور تا سال 1395 درآزمایش‌های مختلفی از جمله آزمایش‌های بین المللی، مقدماتی، پیشرفته و سازگاری و مطالعات مربوط به مقاومت به بیماری‌ها در ایستگاه‌های تحقیقاتی و همچنین در آزمایش های تحقیقی- ترویجی در مزارع کشاورزان مورد ارزیابی قرار­گرفت. براساس نتایج آزمایش سازگاری، این رقم ضمن برخورداری از خصوصیات زراعی مهم و اقتصادی از جمله قابلیت برداشت مکانیزه با میانگین عملکرد 886 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد جم 11درصد افزایش عملکرد داشت و سرمای 16/9- درجه سانتی‌گراد را در فصل زمستان و درشرایط سبز مزرعه به خوبی تحمل نمود. رقم آتا در آزمایش های تحقیقی- ترویجی نیز با متوسط عملکرد 2061 کیلوگرم در هکتار برتری بسیار قابل توجهی نسبت به رقم شاهد سارال (با عملکرد 1345 کیلوگرم در هکتار) داشت. با توجه به صفاتی نظیر عملکرد بالا، دانه درشتی، تحمل به بیماری های برق‌زدگی و فوزاریوم، ارتفاع بوته بلند و بازارپسندی، رقم جدید آتا جهت کشت پاییزه دیم در مناطق معتدل وسردسیر کشور توصیه می‌گردد.

ata, a new chickpea variety, suitable for autumn planting in cold and temperate regions at dryland conditions

climate changes along with recent droughts and short growth period of spring planting date are important factors causing non-economic and low yield production of chickpea in iran. ata variety with breeding code of x03th148 was received from icarda in 2004 through chickpea international segregation generations nursery. this line was evaluated in international, preliminary, advanced and adaptability yeild trials as well as studies on fusarium wilt and ascochyta blight diseases resistance at agricultural research stations and under farmers’ fields conditions in autumn planting date.  based on results of adaptability trials, this variety had suitable agronomic and economic characteristics such as potencial for machinery harvesting, average seed yield of 886 kgha-1, with 11% superiority to jam check cultivar and cold tolerance to -16.9°c in the areas without snow covering during emergence. the new variety with average yield of 2061 kgha-1 showed considerable superiority to saral check (1345 kgha-1) in farmers’ fields. considering high seed yield, tall plant height, large seed size, suitable seed protein content, tolerance to ascochyta blight and fusarium wilt diseases and marketable traits, ata was released and recomended for autumn sowing in the temperate and cold regions of iran.