ارزیابی عملکرد دانه ارقام جدید گندم دیم در مزارع کشاورزان استان کردستان

یکی از چالش های اصلی تولید در اراضی تحت کشت گندم دیم عدم پایداری تولید است. به نظر می رسد از دلایل اساسی این ناپایداری کم بودن تنوع ژنتیکی و عدم اعمال صحیح اصول به زراعی است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و اثر ضریب نفوذ ارقام جدید گندم دیم و در راستای اجرای پروژه ارتقای امنیت غذایی در سیستم های غلات محور دیم یک تحقیق سه ساله در طی سال های 98-1395 انجام شد. برای این منظور ارقام معرفی شده جدید همراه با ارقام شاهد سرداری و یا آذر2 در دو منطقه سرد و معتدل سرد در قالب مزارع نمایشی کشت و با رعایت نکات به زراعی مطابق با دستورالعمل های موجود، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بررسی در مزارع نمایشی مناطق سرد نشان داد که طی سه سال متوالی با شرایط اقلیمی متفاوت از لحاظ میزان بارندگی و دما رقم واران با متوسط تولید 1736 کیلو گرم دانه در هکتار دارای 23 درصد افزایش عملکرد نسبت به سرداری با تولید 1406 کیلو گرم دانه در هکتار بود. بعد از آن ارقام باران، اوحدی، هما و آذر2 به ‏ترتیب با عملکرد با 1664، 1549، 1496 و  1482 کیلو گرم دانه در هکتار از برتری 18، 10، 6 و 5 درصدی نسبت به رقم سرداری برخوردار بودند. در منطقه معتدل سرد نیز که غالباً رقم آذر2 کشت می شود،  مشاهده شد که ارقام واران، ریژاو، اوحدی، باران و پرآو به ‏ترتیب با میانگین عملکرد دانه 2820، 2322، 2196، 2196 و 2193 کیلوگرم در هکتار به ترتیب دارای 42، 17، 11، 11 و 11 درصد افزایش عملکرد نسبت به شاهد آذر2 با عملکرد دانه 1983 کیلو گرم در هکتار بودند. بنابراین در اقلیم سرد استان کردستان ارقام واران و باران و در اقلیم معتدل سرد استان ارقام واران، ریژاو (در مناطق کم ارتفاع)، اوحدی و باران برای کاشت توصیه می شوند.

evaluation of grain yield of new wheat cultivars under farmer’s field of kurdistan province

one of the main production challenges of rainfed wheat is its instability. it seems that the main reasons for this instability are the weakness of genetic diversity and weak operation of agrotechnical methods causing its performance to fluctuate constantly. in order to evaluate genetic diversity and impact of the penetration coefficient of new wheat cultivars in the rainfed areas of kurdistan province, a study was conducted by developing demonstration farms during the three cropping years 2015-2016 to 2017-2018. for this purpose, the newly released wheat cultivars were transferred to the lands in two cold and moderate cold regions in the form of demonstration farms and were evaluated along with the conventional or local cultivars using common agronomic practices based on instructions of experts. the results showed that during three consecutive years with different climatic conditions in terms of precipitation and temperature, varan cultivar with grain yield of 1736 kgha-1 and 23% increase in yield, had a significant advantage over sardari (local check) with grain yield of 1406 kgha-1. other best cultivars were baran, ouhadi, homa and azar 2 with grain yield of 1664, 1549, 1496 and 1482 kgha-1, respectively, with grain yield advantages of 18, 10, 6 and 5% compared to sardari. in moderate cold region, where azar 2 cultivar is often cultivated, varan, rizhav, ouhadi, baran and parav cultivars had mean grain yields of 2820, 2322, 2196, 2196 and 2193 kgha-1, respectively with 42, 17, 11, 11 and 11% increase in grain yield compared to azar 2 as the local check cultivar with the grain yield of 1983 kgha-1. therefore, varan and baran varieties are recommended for cultivation in cold regions and varan, reijaw (in low altitude regions), ouhadi and baran are recommended for cultivation moderate the cold regions of kurdistan province.