مطالعه اثر محیط کشت و تنظیم‌کنندۀ رشدی در ریزپیوندی برخی از ارقام گیلاس

ریزپیوندی، روشی جدید برای تکثیر یک گیاه کامل جهت ایجاد باغ‌های سالم می‌باشد. این مطالعه باهدف بررسی تاثیر محیط کشت و وجود تنظیم کنندۀ رشدی برریزپیوندی تعدادی از ارقام گیلاس در شرایط درون شیش ه‏ای در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی در طی سال‌های 1394 تا 1396 انجام شد. ریزپیوندی با پیوندک‌های مریستمی از هفت رقم گیلاس به عنوان فاکتور اول روی پایه گزیلا 6 به روش اسکنه در چهار تیمار مختلف محیط کشت و تنظیم‌کننده رشدی به عنوان فاکتور دوم انجام شد. گیاهان ریزپیوندی، ابتدا برروی محیط‌های مختلف تیماری استقرار یافتند. بعد از سه هفته، نمونه‏ ها جهت ریشه‌زایی به محیط ms با یک میلی‌گرم در لیتر ایندول 3- بوتیریک اسید (iba) و برای سازگاری به بستر پرلیت/ پیت موس با نسبت برابر منتقل شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برای همه شاخص‌های ریزپیوندی در بین تیمارها، ارقام ( به جز شاخص زمان گیرایی) و اثرات متقابل رقم در تیمار اختلاف معنی دار وجود داشت. بین تیمارها، تیمار محیط کشت ms حاوی یک میلی‌گرم در لیتر بنزیل آدنین (ba) دارای بیشترین درصد موفقیت پیوند (39 درصد)، تعداد برگ (4/7)، رشد طولی (6/2 سانتی‏ متر) و زمان شروع گیرایی پیوند (3/2 روز) بود و در بین ارقام، رقم گیلاس حاج یوسفی برای شاخص درصد موفقیت پیوند (35/4 درصد) و رشد طولی (5 سانتی‏ متر)، رقم گیلاس سیاه مشهد برای شاخص زمان گیرایی (3/8 روز) و رقم گیلاس دوم رس مشهد برای شاخص تعداد برگ (3/5) دارای نتایج بهتری بودند و در نهایت در ریزپیوندهای موفق، میزان ریشه زایی 41 درصد و سازگاری 25/3 درصد بدست آمد. استفاده از روش ریزپیوندی در ارقام گیلاس به دلیل سرعت و پتانسیل بالای تولید نهال، جهت اصلاح باغ‌های ناسالم و قدیمی درختان گیلاس توصیه می‏گردد.

Effect of culture media and growth regulators on micrografting of some sweet cherry cultivars

Micrografting is a new method for propagation of plant to create healthy gardens. The aim of this study was to investigate the effect of different concentrations of culture medium and growth regulators on micrografting of some of sweet cherry cultivars in vitro using a factorial experiment based on a completely randomized design at the Khorasan Razavi Agricultural Research Center during 2015-2017. Micrografting with meristem scions from seven sweet cherry cultivars as the first factor were grown on rootstock of &Gisela 6& using cleft grafting in four different treatments of culture medium and growth regulators as the second factor. after grafting the micrografted plants were cultured in different treatments and after three weeks were transferred in MS medium with 1 mgl-1 IBA for rooting and then they were transferred to perlite/peat moss (1:1) for adaptation. The results showed significant differences between cultivars for all indices (except grafting time), but there were significant difference for all indices between treatments and interaction effects at the is probability level. MS culture medium containing 1 mgl-1 BA treatment had the highest successful grafting (39%), leaf number (4.7), longitudinal growth (6.2 cm) and grafting time (3.2 Day). Among the sweet cherry cultivars; &Hajyousefi& for successful grafting (35.4 %) and longitudinal growth (5 cm), &Siah-e Mashhad& for grafting time (3.8 Day), and &Dovomras& for leaf number index (3.5) had better results compared to other cultivars. In total, among successful micro grafted plants, percentage of rooting and adaptation were 41% and 25.3%, respectively. Micrografting of sweet cherry cultivar is a good method to accelerate plant propagation in order to recover unhealthy orchards of the sweet cherry trees.