آران، رقم جدید گندم دوروم مناسب برای کشت در مناطق گرم و خشک جنوب ایران

گندم دوروم رقم آران (لاین (dw-91-6 در سال زراعی 89-1388 در قالب چهل و یکمین خزانه بین‌المللی گندم دوروم (41th idyn) دریافتی از مرکز بین‌المللی تحقیقات ذرت و گندم (cimmyt) در دو ایستگاه تحقیقاتی اقلیم گرم و خشک جنوب کشور (خرم‏ آباد و داراب) مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 6369 کیلوگرم در هکتار گزینش و به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی مشترک در سال زراعی 90-1389 راه یافت. در این مرحله نیز لاین مذکور با عملکرد 7183 کیلوگرم در هکتار انتخاب شد. در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته نیز لاین مورد نظر با میانگین عملکرد 7172 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد رقم بهرنگ با عملکرد 7068 کیلوگرم در هکتار برتری نشان داده و برای مرحله بعد برنامه اصلاحی گندم دوروم انتخاب شد. در آزمایش سازگاری لاین ‏های گندم دوروم در اقلیم گرم جنوب کشور (erdyt91-w) که طی دو سال زراعی 93-1391 و در چهار ایستگاه تحقیقاتی مناطق گرم و خشک جنوب کشور شامل اهواز، داراب، دزفول و خرم‏آباد اجرا شد، این لاین با میانگین عملکرد 7660 کیلوگرم در هکتار حدود 9 درصد برتر از شاهد رقم بهرنگ (با عملکرد 7021 کیلوگرم در هکتار) بود. بررسی‏ های متعدد کیفیت دانه نیز حاکی از آن بود که از نظر کیفیت سمولینا، این لاین با 13/6 درصد پروتئین و30 درصد گلوتن مرطوب در گروه ارقام خوب قرار دارد. بررسی‏ های آزمایش‏ های تحقیقی – ترویجی در مزارع زارعین مناطق مختلف استان‏ های خوزستان و کرمان نیز برتری 24 الی 26 درصدی این لاین را در استان کرمان نسبت به شاهد رقم یاواروس و برتری 17 درصدی آن را در استان خوزستان نسبت به شاهد رقم بهرنگ نشان داد. در آزمایش‏ های بررسی واکنش ارقام و لاین‏ های گندم به بیماری‏ های مهم منطقه نیز رقم جدید مقاومت قابل قبولی نسبت به زنگ زرد و قهوه‏ ای از خود نشان داد. در کل با توجه به نتایج فوق الذکر که نشان دهنده برتری آن نسبت به ارقام رایج در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور می ‏باشد، لاین جدید به عنوان رقم آران نامگذاری شد.

Aran, a new durum wheat cultivar adapted to wheat growing areas in warmagro-climate zone of Iran

The new durum wheat cultivar Aran (DW-91-6) was initially introduced as a breeding line through 41th International Durum Yield Nursery (IDYN) received from the International Maize and Wheat Improvement Center (CYMMIT) and was evaluated in two research stations of Khorramabad and Darab in warm agro-climate zone of Iran. In this step, Aran was selected for the further studies based on its high grain yield (6398 kgha-1). This line had average grain yield of 7183 kgha-1 in the regional preliminary yield trial in 2010-2011 cropping season. Line DW-91-6 had average grain yield of 7172 kgha-1 in the advanced yield trial compared to Behrang check cultivar with grain yield of 7068 kgha-1 in 2011-2012 cropping season and was selected for the further evaluations. In the regional elite yield trial conducted in four stations of Ahvaz, Darab, Dezful and Khorramabad in 2012-13 and 2013-14, this line with 7660 kgha-1 had 9% higher yield than Behrang check cultivar with grain yield of 7021 kgha-1 and was selected as superior line based on its grain yield and yield stability. Aran also has high quality of semolina, high protein content (13.6%) and high percentage of wet gluten (30%). The results of on-farm trials showed that this cultivar exhibited a 24% to 26% higher grain than Yavarus as a local check inKerman as well as a 17% higher grain yield compared to Behrang as a local check in Khoozestan. In total, based on its high grain yield, yield stability, quality of semolina and its good level of resistance to yellow and leaf rust diseases, line DW-91-6 was released as a new durum wheat cultivar with the name “Aran” for warm agro-climate zone of Iran.