ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد دو ژنوتیپ امیدبخش نخود دیم درکشت پاییزه و انتظاری در مزارع زارعین

کشت بهاره و استفاده از توده‌های بومی را می‌توان از جمله موارد موثر در کم بودن عملکرد نخود دیم در واحد سطح ذکر نمود. این بررسی به منظور مقایسه عملکرد دانه‌ دو ژنوتیپ نخود دیم (سارال و ilc 482) در کشت پاییزه و انتظاری طی دو سال زراعی (93-1391) در اراضی زارعین منطقه آغجه‌کهل مراغه اجرا شد. طرح آماری مورد استفاده کرت‌های خرد شده (اسپلیت پلات) بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بود. زمان کشت (پاییزه و انتظاری) در کرت‌های اصلی و دو ژنوتیپ نخود در کرت‌های فرعی قرار داشتند. برخی صفات زراعی (ارتفاع بوته، وزن صد دانه، بیوماس خشک، ارتفاع اولین غلاف از سطح خاک، تعداد غلاف و دانه در بوته و تعداد شاخه‌های فرعی) مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج تجزیه مرکب (دو ساله) نشان داد که تاریخ کشت فقط بر ارتفاع بوته اثر معنی‌داری داشت.کشت در مهر ماه (کشت پاییزه) سبب افزایش ارتفاع بوته به میزان 12 درصد نسبت به کشت انتظاری شد. اگرچه تفاوت بین تاریخ‌های کاشت از نظر آماری معنی‌دار نبود ولی کشت در مهر ماه سبب افزایش 24 درصدی عملکرد دانه نسبت به کشت انتظاری شد. اثر ساده عامل ژنوتیپ‌ و نیز اثر متقابل ژنوتیپ در تاریخ کاشت بر عملکرد دانه از نظر آماری معنی‌دار نبود که حاکی از قابلیت نسبتاً یکسان هر دو ژنوتیپ برای کشت پاییزه و انتظاری در منطقه است.

Evaluation of Yield and Its Components of Two Promising Rain fed Chickpea Genotypes under Autumn and Hidden Sowing at Farmer Fields

Spring sowing and landraces cultivation are the most important and effective factors in low chickpea yield. In order to comparing of yield and its components of two chickpea genotypes (ILC 482 and Saral) at two sowing dates (autumn and hidden planting), this study was carried out under farmer fields at East Azerbaijan (Aghja kohool region) during 20122014 cropping seasons. Experimental design was split plots based on randomized complete blocks design with three replications. Sowing dates (autumn and hidden planting) were in the main plots and chickpea genotypes were in the sub plots. Agronomic traits including plant height, 100 seed weight, dry biomass, the height of first pod from soil surface, number of pods and seeds per plant, number of secondary branches per plant and grain yield, were recorded and analyzed. Results of combined analysis (two years) showed that, planting date had significantly effects on plant height. Comparing with hidden planting, plant height was 12% increased in autumn planting date. Although there was no significantly differences between planting dates in case of grain yield, but autumn planting had 24% more grain yield comparing to the hidden planting date. Genotype and genotype×planting date effects on grain yield had not significantly effects, indicated that there were similar potential of two genotypes for autumn and hidden planting in the region.