ارزیابی شکاف عملکردی لاین‌ها و ارقام گندم دوروم در شرایط تحقیقاتی و مزارع زارعین

بررسی عملکرد گندم دیم در استان کرمانشاه طی سال‌های 1363 تا 1392 نشان می‌دهد که تغییر محسوسی که نشان‌دهنده یک روند رو به رشد باشد مشاهده نمی‌شود و طی این سال‌ها عملکرد گندم دیم بین 600 تا 1400 کیلوگرم در نوسان بوده است. بررسی ظرفیت قابل حصول و واقعی عملکرد، تعیین فاصله بین این دو (yield gap) و شناسایی عوامل محدودکننده دستیابی به عملکرد قابل حصول و توسعه راهبردهای مناسب می‌تواند به بهبود عملکرد ارقام زراعی کمک نماید. در این رابطه تعداد 12 ژنوتیپ گندم شامل نه لاین اصلاحی گندم دوروم، یک رقم جدید گندم دوروم بنام ساجی و دو رقم محلی گندم نان (سرداری) و دوروم (زردک) به عنوان شاهد در یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود و شرایط زارعین در سه منطقه دالاهو، سرفیروزآباد و حمیل در استان کرمانشاه در سال زراعی 89-1388 مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی عملکرد ژنوتیپ‌ها نشان داد که رقم جدید ساجی در هر چهار منطقه، عملکردی بیشتر از میانگین دو رقم محلی (سرداری و زردک) داشت و بسته به منطقه از 42 تا 198 درصد افزایش عملکرد نسبت به میانگین شاهدها نشان داد. برخی از ژنوتیپ‌ها در مناطق مختلف (بجز در منطقه دالاهو) نیز عملکرد بیشتری از رقم ساجی تولید کردند که در میان آن‌ها ژنوتیپ شماره 8 در دو منطقه (حمیل و سرارود) از ساجی برتر بودند و بقیه ژنوتیپ‌ها فقط در یک منطقه از ساجی عملکرد بیشتری داشتند. مقایسه عملکرد ژنوتیپ‌ها در ایستگاه تحقیقاتی با شرایط زراعین نشان داد که از 35 تا 80 درصد بسته به مناطق کاهش عملکرد نسبت به ایستگاه تحقیقاتی وجود دارد. با توجه به اینکه رقم جدید گندم دوروم ساجی در بیشتر مناطق نسبت به لاین‌های اصلاحی گندم دوروم دارای برتری عملکرد بود می‌توان اظهار داشت که در حال حاضر این رقم در مناطق مختلف استان دارای برتری است، توسعه کشت این رقم یکی از راهکارها می‌باشد.