ویژگیهای روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ بنیادهای اخلاقی در سه نمونۀ ایرانی

مقدمه: قضاوت اخلاقی از موضوعات مورد مطالعه در شناخت اجتماعی محسوب می شود.نظریۀ بنیادهای اخلاقی نظریه ای اخیر در روان شناسی اخلاق است که رویکردی میان فرهنگی و شهودگرایانه به باورهای اخلاقی مردم جهان دارد. مطالعۀ حاضر به بررسی ویژگی های روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ مرتبط با این نظریه و مقایسۀ یافته ها با گزارش های موجود از نسخۀ اصلی و سایر فرهنگ ها اختصاص دارد. روش: داده ها مربوط به سه مطالعه روی نمونه های ایرانی هستند: گلکار (1394) و مراحل دوم و سوم نجات (1395)، که دارای به ترتیب 280، 314 و 180 شرکت کننده بودند که به پرسشنامۀ بنیادهای اخلاقی (mfq30) پاسخ دادند. محاسبۀ آلفای کرونباخ برای تک تک بنیادهای اخلاقی و نیز تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی انجام شد و مقایسۀ میان جنسیتی در تکیه بر بنیادها صورت گرفت. یافته ها: آلفای کرونباخ بنیادهای مراقبت، انصاف و وفاداری نسبتاً پایین و عموماً کمتر از بنیادهای اطاعت و تقدس بود.تحلیل عاملی اکتشافی به راه حلی سه عاملی برای مرحلۀ دوم نجات (1395) و راه حل دوعاملی برای گلکار (1394) و مرحلۀ سوم نجات (1395) ختم شد. برازش داده ها به مدل پنج عاملی همبسته قابل قبول بود. نمرۀ زنان در مراقبت، انصاف و تقدس بالاتر از مردان بود. نتیجه گیری: ویژگی های روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ بنیادهای اخلاقی اگرچه در برخی جنبه ها نه چندان عالی، اما قابل مقایسه با نتایج گزارش شده از سایر فرهنگ ها بود و بنابراین به نظر می رسد عمدتاً معلول ماهیت پیچیدۀ خود اخلاق باشد. تفاوت های جنسیتی مشاهده شده مشابه با یافته های بین المللی و در نتیجه حامی روایی گروههای شناخته شده برای این پرسشنامه بود.