نقش سوگیری شناختی زیان‌گریزی و نتایج آن در نظام مسئولیت مدنی ایران با تکیه بر نظریه‌ چشم‌انداز

در اقتصاد متعارف تصمیمات افراد براساس الگوی عقلایی مبتنی بر منطق هزینه - سود اتخاذ می گردد. در مقابل نگرش رفتاری که دستاورد آموزه های اقتصاد رفتاری است، معتقد است که در جهان واقعی تصمیم گیری ها توسط انسان واقعی (و نه انسان اقتصادی) در مورد مسائل واقعی به شیوه ای که در الگوهای عقلایی تصمیم گیری (هزینه_سود) تعریف شده است، انجام نمی شود بلکه فرایند تصمیم گیری متاثر از سوگیری های شناختی است.یکی از نظریه هایی که در حوزه اقتصاد رفتاری به تاثیر این سوگیری ها بر تصمیمات افراد اشاره می کند، نظریه چشم انداز است که بیان کننده تاثیر سوگیری زیان گریزی بر فرایند تصمیم گیری است. در این مقاله تاثیر سوگیری زیان گریزی بر نحوه تصمیم گیری قانونگذار را بر اساس نظریه چشم انداز و آموزه های اقتصاد رفتاری بررسی می کنیم.یافته های این مقاله موید وجود تفکر مبتنی بر زیان گریزی در نظام مسئولیت مدنی ایران است که بازتاب آن در جای جای پیکره نظام مسئولیت از جمله در وضع ابزارهای مناسب اقامه دعوی، مبانی مسئولیت، اصول و قواعد جبران خسارت نیز نمودار می گردد. در این مقاله با استفاده از نظریه چشم انداز ضمن یافتن ردپای سوگیری شناختی زیان گریزی، به ارزیابی جایگاه سوگیری مزبور و نتایج آن در نظام مسئولیت می پردازیم تا از این طریق تصویر واقعی تری از مدل تصمیم گیری قانونگذار ارائه نمائیم.

the role of loss aversion cognitive bias and its results in iran’s liability system based on the prospect theory

in mainstream economics, people make decisions based on a rational model based on the cost-benefit logic. however, the behavioral attitude, as the outcome of the teachings of behavioral economics, posits that decisions are not made in the real world by real individuals about real issues as defined in the rational models of decision-making (cost-benefit); rather, the decision-making process is influenced by biases.one of the theories in the field of behavioral economics that deals with the effect of these biases on individuals’ decisions is the prospect theory, which focuses on the effect of loss aversion bias on the decision-making process. this study investigates the effect of loss aversion bias on the legislature’s decision-making based on the prospect theory and the teachings of behavioral economics.the findings of this article confirm the existence of loss aversion bias-based thinking in the iranian civil liability system, including the enacting of appropriate means of litigation, foundations of liability, and principles and rules of loss compensation. using the prospect theory, this article seeks to find the traces of bias of loss aversion and evaluate the position of this bias in the liability system in order to provide a more realistic picture of the legislator’s decision-making.