دلالت‌های نظریه انتخاب عقلانی در تصمیم‌گیری‌های قضات

تصمیم‌های قضات که رفتار قضایی آنها را شکل می‌دهند تحت تاثیر مجموعه‌ای از عوامل اتخاذ می‌شوند. این عوامل از دیدگاه علوم مختلف قابل بررسی هستند که یکی از آنها علم اقتصاد است. اقتصاد، یک روش خاص برای مطالعه موضوعات گوناگون ارائه می‌دهد. مقاله پیش‌رو از منظر نظریه انتخاب عقلانی و با توجه به مفاهیم این نظریه در علم اقتصاد یعنی معنای تعریفی انتخاب عقلانی (متناسب‌سازی ابزارها و اهداف)، حداکثرسازی مطلوبیت انتظاری و حداکثرسازی ثروت، در صدد است نشان دهد که چه عواملی می‌توانند بر تصمیم‌ها و رفتارهای قضات اثرگذار باشند. زیرا شناخت عوامل اثرگذار بر رفتار قضات توسط سیاست‌گذاران و توجه به آنها در سیاست‌گذاری‌ها می‌تواند در افزایش کیفیت و کمیت آرای صادره توسط قضات موثر باشد و تا حدودی به تخصیص بهینه‌تر منابع مالی در قوه قضاییه کمک کند. مقاله پیش‌رو، با جمع‌آوری مطالب به صورت کتابخانه‌ای و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است و نتایج حاصل از آن نشان می‌دهند که استخدام قضات بیشتر برای افزایش خروجی دادگاه‌ها همیشه راهکاری بهینه به حساب نمی‌آید و در مواردی، افزایش پرداختی قضات از باب بهره‌وری می‌تواند انگیزه بیرونی لازم را برای افزایش کیفیت و کمیت آرای صادره به آنها ارائه دهد.

implications of rational choice theory in judges’ decisions

a set of factors that affect judicial behavior have been studied from the perspective of various sciences such as economics. economics offers a specific way of delving into different subjects. regarding the concepts of rational choice theory in economics such as its definitional meaning (making proportional tools and goals), maximizing expected utility, and maximizing wealth, this paper seeks to show what factors can influence judicial decisions and behaviors. it seems that recognizing the factors influencing the behavior of judges by policymakers and paying attention to them in policy-making can increasingly affect the quality and quantity of verdicts reached by judges and can lead to better allocation of financial resources in the judiciary system. the finding results based on library resources and descriptive-analytical methods show that hiring more judges to increase court outputs is not always an optimal solution. even in some cases, an increase in judges’ productivity allowances can provide enough external incentive to improve the quality and quantity of their verdicts.