تحلیل حقوقی اقتصادی قواعد حاکم بر قراردادهای لیسانس (مطالعه ی رویکرد نظام حقوقی آمریکا و رهنمودهایی برای نظام حقوقی ایران)

یکی از موضوعات چالش برانگیز نظام های حقوقی این است که چه قواعد حقوقی بر قراردادهای حوزه مالکیت فکری و از جمله لیسانس حاکم است؟ در واقع، این پرسش اساسی مطرح می شود که موضوعات قراردادی مانند مرحله ی تشکیل قرارداد، تعهّدات طرفین، موارد مربوط به شیوه های انحلال قرارداد تابع چه قواعدی هستند؟ برای پاسخ این پرسش های مهم، نظام حقوقی آمریکا در حوزه تقنینی، قضایی و دکترین از دیر باز، با آن مواجه بوده است.در حوزه تقنینی، تلاش هایی در راستای تخصصی سازی قواعد حاکم بر قرارداد لیسانس، به ویژه حوزه نرم افزار، صورت گرفته است.  به علّت کلی بودن این قواعد و شباهت آن با حوزه ی قراردادهای کالا، عموماً مورد اقبال ایالات مختلف قرار نگرفته است. در حوزه ی قضایی نیز رویکرد بیشتر دادگاه ها به سمت اعمال قواعد حوزه ی کالا بر قراردادهای اطلاعات محور است. امّا، در دکترین حقوقی آمریکا، با وجود نظر اکثریت، دکترین نافذ بر این دیدگاه است که در تشخیص قواعد حاکم بر قراردادهای لیسانس باید با توجّه به موضوع خاص این دسته از معاملات و به ویژه عرف تجاری خاص قرارداد لیسانس قواعد مناسب تعیین شوند.به همین سبب، نوشته حاضر با رویکرد اقتصادی و حقوقی، به این نتیجه دست یافته است که اصولاً در تبیین قواعد حاکم بر قرارداد لیسانس لازم است بستر تجاری قراردادهای مالکیت فکری، قالب قراردادی لیسانس و ماهیت موضوع قرارداد (اطلاعات) مورد مطالعه قرار گیرند.

legal and economic Analysis of applicable legal rules on license contract (Examination of US legal System approach to present guidance for Iranian Legal system

Applicable rules on Intellectual properties contracts such as innovation licenses is one of the challenging issues of legal systems. The essential question is contractual issues like the formation of contracts, the obligations of parties; methods of dissolution of the contract, etc. are subject to which rules? US legal system has a problem to answer this question in the legislative, judiciary, and doctrine areas. In the legislative area, there are efforts to specialize applicable rules on license contract and particularly software. Nevertheless, the states do not approve this specialization due to its generalization and similarity to the law of goods contracts. In the judiciary area, the approach of the majority of courts is an inclination to apply laws of goods contracts on information-based contracts. However, contrary to majority’s view and according to practical doctrine, in order to determine appropriate rules, one has to address the particular subject of these contracts and mainly commercial custom of a license contract and macro policies of intellectual properties systems. Thus, in Iranian Law, we must distinguish the complementary rules from mandatory rules. In consideration of complementary rules, one must examine the commercial context of intellectual properties contracts, contractual forms of the license, and nature of subject-matter (Information). In consideration of mandatory legal rules, the legal system of innovations must be identified accurately, and its applicable rules will be analyzed and codified in the light of them.