بررسی ادراک گویشوران فارسی‌زبان از تنوع سبکی در زبان فارسی

پژوهش حاضر که بر پیوستار سبکی زبان فارسی متمرکز است، در چهارچوب گویش شناسی ادراکی به بررسی تنوع سبکی می پردازد و نحوۀ ادراک گویشوران فارسی‌زبان از میزان رسمی بودن جملات زبان فارسی را در نظر دارد. هدف پژوهش پاسخ به این پرسش هاست که چگونه می توان بر مبنای ویژگی های زبانی، میزان رسمی بودن یک جمله را تعیین کرد و کدام ویژگی‌های تلفظی، واژگانی و ساختاری بر قضاوت فارسی‌زبانان تاثیر بیشتری می‌گذارند. ابزار گردآوری‌ داده پرسش نامه ای متشکل از 15 جمله است که گزارۀ واحدی را منتقل می کند. مشارکت کنندگاندر پژوهش، 70 مرد و زن در سه گروه سنی 20 تا 30 ساله (35 نفر)، 30 تا 40 ساله (20 نفر) و 40 تا 50 ساله (15 نفر) هستند که به‌کمک شم زبانی خود، این جملات را بر پیوستاری از رسمی ترین تا غیررسمی ترین درجه تحلیل و نمره‌دهی کرده‌اند. پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و روش تحلیل داده کیفی و کمی است. نتایج نشان می دهد که می‌توان با توجه به تعداد عناصر زبانی نشان‌دار سبکی، میزان تقریبی رسمی بودن جمله را اندازه‌گیری نمود. با وجود این، قضاوت گوینده از میزان رسمی بودن یک جمله لزوماً به تعداد عناصر زبانی نشان‌دار سبکی بستگی ندارد و حضور برخی واژه ها و عباراتی که به‌لحاظ رعایت ادب در زبان نشان‌دارند، بر قضاوت تاثیر می گذارد. به‌طور کلی به نظر می رسد که تاثیر انتخاب های واژگانی و برخی تغییرات تلفظی بر قضاوت گویشوران بیشتر از سایر ویژگی های تلفظی و ساختاری است.