بررسی گواه نمایی در زبان فارسی : رویکردی رده شناختی

گواه‌نمایی به شیوه ی رمزگذاری زبان برای مشخص کردن منبع خبر ونیز عملکرد گوینده به منظور صحیح جلوه دادن سخنش اطلاق می‌گردد. آیخنوالد(2004) از بررسی ساختهای گواه‌نما ی حدود 500 زبان دنیا مدلی ارائه داده است که در آن گواه‌نمایی در زبان‌ها از منظر ساختاری به دو صورت دستوری شامل وندها و واژه بستهای تصریفی و صورت غیردستوری شامل راهبردهای واژگانی و نحوی می‌باشد. وی گواه‌نمایی را از منظر معنایی بطور کلی شامل دو نوع مستقیم (دست اول) و غیرمستقیم (دست دوم یا چندم) می‌داند که از این لحاظ منبع اطلاعات به شش گروه حسی دیداری، حسی غیردیداری، استنباطی، حدسی، شایعه (شنیده) و نقل قول تقسیم می‌گردد. هدف از این تحقیق مشخص نمودن جایگاه گواه‌نمایی در زبان فارسی است. نتیجه این پژوهش مشخص نمود که زبان فارسی ازجمله زبان‌هایی است که از لحاظ ساختاری فاقد گواه‌نمای دستوری می‌باشند و همچون بیشتر زبان‌های هند و اروپایی دارای عناصر زبانی است که علاوه بر نقش و جایگاه اولیه ی خود در زبان نقش گواه‌نما را نیز ایفا می‌کنند. برخی از ساخت‌های گواه‌نما در زبان فارسی شامل مجهول‌های غیرشخصی، مقولات وجه نما، مشخصه‌های زمان و نمود، نقل قول و گزارش و نیز افعال حسی و ادراکی می‌باشند. این ساختارهای صوری در برگیرنده ی قالب‌های معنایی گواه‌نماهای مستقیم و غیرمستقیم و نیزدر برخی موارد مشخص کننده ی انواع منبع اطلاعات می‌باشند.