نگاهی به نقش جنسیت نویسنده در ارائه‌ی جزئیات در داستان، بر اساس دستور نقش گرا

مقاله‌ی حاضرتلاشی برای تعیین بسامد و نقش جزئیات، با رویکردی مقابله‌ای بین نویسندگان زن و مرد، در چارچوبʼ دستور نقشگرای نظام‌مندʻ است. دو داستانʼ تیلهشکسته ʻنوشته سیمین دانشور (1380) و داستانʼ همانطورکه بودʻ نوشته‌ جعفرمدرس صادقی( 1385) داده‌های پژوهش حاضر هستند که بر اساس مفاهیم مطرح در ʼ فرانقش اندیشگانیʻ و نظام گذرایی بررسی شده‌اند. از آنجا که ارائه اطلاعات جزیی در دستور نقشگرا در قالب افزوده های حاشیه ای در متن بازنمایی می شود، ابتدا افزوده های حاشیه‌ای موجود در هر دو داستان استخراج و با توجه به اصول دستور نقشگرا و بافت زبانی طبقه‌بندی شده است. پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها مشخص شد که دانشور نسبت به مدرس صادقی از افزوده‌های کمتری استفاده کرده است ولی تنوع افزوده‌های به کار رفته در آثار او، بیشتر است. در هر دو داستان تعداد افزوده‌های مربوط بهʼ مکانʻبیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. در اثر نویسنده‌ی مرد هیچ افزوده‌ای مربوط بهʼ منبع و ظاهرʻ به چشم نمی‌خورد؛ در حالی که نویسنده‌ی زن، این افزوده‌ها را به کار گرفته است. دانشور تمام آن‌ها را به صورت نقل قول بیان می‌کند؛ بدین صورت که وی در روایت داستان از دهان شخصیت اول، در هر موقعیتی به خوبی حرف‌های دیگران را به خاطر میآورد. به نظر می رسد بررسی متون ادبی از این منظر زوایای جدیدی از این آثار را در ادبیات داستانی، نقد ادبی و سبک شناسی آشکار می کند. معرفی این مقوله و کاربست آن در سبک‌شناسی داستان از دیگر اهداف جستار حاضر است.