تجزیه‌ و تحلیل داستان حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم براساس نظریه پراپ و گریماس

اگرچه مطالعه منظم طرح داستان توسط صورت‌گرایان و به‌خصوص با‌ بررسی پراپ وارد دنیای ادبیات گردید، پس از پراپ روایت‌شناسان ساختارگرا از‌جمله گریماس در‌ تلاش بودند تا ضمن رفع ایرادات مطالعه پراپ، به الگویی جامع برای مطالعه روایت‌ها دست یابند. پژوهش حاضر ضمن بررسی داستان حضرت یوسف‌ (ع) برمبنای دیدگاه پراپ و گریماس در‌ متن قرآن تلاش دارد به این سوالات پاسخ دهد که: آیا یافته‌های پراپ با‌ داستان‌های قرآن مطابقت دارد؟ آیا می‌توان زنجیره‌های سه‌گانه گریماس را در داستان‌های قرآن هم یافت؟ آیا پس از تحلیل داستان حضرت یوسف ‌(ع) به‌عنوان نمونه‌‌ای از قصص قرآن می‌توان گفت میزان کارایی کدام دیدگاه در تحلیل قصص قرآن بیشتر است؟ داده‌ها از ترجمه محمدرضا صفوی از قرآن جمع‌آوری و سپس به روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی گرفته است. نتایج حاکی از این است که: 1. دیدگاه پراپ اگرچه قابلیت زیادی در تحلیل داستان‌ها دارد، ولی تحلیل داستان‌های قرآن برمبنای آن مستلزم ایجاد تغییراتی اساسی در آن است؛ 2. زنجیره‌های گریماس با توجه به این‌که وابسته به‌نوعی خاص از متون روایی نیستند، در داستان‌های قرآن کریم هم یافت می‌شوند؛ 3. با توجه به تحلیل داستان حضرت یوسف (ع) به‌عنوان نمونه‌‌ای از قصص قرآن می‌توان گفت میزان کارایی دیدگاه گریماس نسبت به دیدگاه پراپ در تحلیل قصص قرآن بیشتر است.

The Analysis of Joseph Story in The Quran according to Propp's and Greimas' Approaches

Although regular study of the story plots opened the new way into analysis in literature by the formalists’ studies, especially by Propp's findings, Structural narratologists after Propp, including Greimas, have tried to find a comprehensive pattern for the study of narration by removing some shortcomings of Propp's framework. This article tries to answer these questions by studying Joseph Story in The Quran according to Propp’s and Greimas' views: do Propp's findings conform to The Quran’s Stories? Can these three syntagmes offered by Greimas be found in The Quran’s stories? Analyzing Joseph Story as a sample of The Quran’s stories can decide which of these views is more efficient in the analysis of The Quran’s stories.  The text of the twelfth surah of The Quran has been examined with a descriptiveanalytic method. The findings of this study show that: 1) in spite of the fact that Propp's view is capable of analyzing a lot of stories, analyzing The Quran’s stories according to this view requires basic changes in it. 2) Due to the fact that Greimas' syntagmes are not specified for a special kind of narration, they can be found in The Quran’s stories, too. 3) Considering the analysis of Joseph Story as a sample of The Quran’s stories, it can be said that Greimas' view is more efficient in the analysis of The Quran’s stories than Propp's view.