بررسی ظرفیت فعل در زبان فارسی معاصر: پژوهشی براساس دستور وابستگی

در دستور وابستگی مفهوم ظرفیت، همان ویژگی‌های واژگانی فعل است. در این دستور مقوله‌هایی مانندِ فعل و اسم قابلیت ترکیب با دیگر سازه‌های جمله را می‌یابند و رابطه سلسله‌مراتبی میانِ کلمات در داخل جمله برقرار می گردد‌. « در این دستور فرض بر این است که هر جمله دارای یک فعل اصلی است و براساس نوع و تعداد متمم‌های اجباری و اختیاریِ آن فعل، می‌توان ساختِ بنیادین جمله‌هایی را که فعل در آن‌ها به‌کاررفته تعیین کرد»(طبیب زاده 1385: 13). اما در هر زبانی افزون‌بر ویژگی‌های واژگانی، قواعدی نحوی نیز وجود دارند که بر ساخت‌های بنیادین عمل می‌کنند و آن‌ها را به ساخت‌هایی مشتق همچون «مجهول»، «سببی» و یا «مبتدایی» بدل می‌کنند. هدف این مقاله، معرفی ساخت‌های ظرفیتی فعل است که در واژه‌ها، در مقابلِ هر فعل ظاهر می‌شوند و ویژگی‌های نحوی آن را از حیث همه متمم‌هایی که می‌توانند در جمله‌های مختلف بگیرند، نمایش می‌دهند. برای دستیابی به این هدف کوشش می‌شود تا درآغاز انواع متمم‌های فعل در زبان فارسی مشخص شوند و سپس درباره متمم‌ها و ساخت ظرفیتی افعال بحث شود.

Verb vale`ncy in modern Persian based on dependency grammar

In dependency grammar, Valency refers to the lexical characteristics of a verb. In this grammar categories such as verb and noun combine with other constituents of the sentence and as a result a hierarchical relationship is established between words in the sentence. In this grammar, it is assumed that each sentence has a main verb and based on the kind and number of the obligatory and optional complement(s) of the verb, the basic structure of the sentences in which the verb is used can be determined. But in every language, in addition to lexcical peculiarities, there are syntactic rules which apply to the basic structures and transform them to derived structures such as passive, causative, or topic. In this paper, We intend to introduce the valency structure of verbs in the lexicon. For this purpose we have attempted to determine the complement(s) of the Persian verbs.