رویکرد‌های غالب روان‌شناختی زبان پیرامون فرآیند درک اصطلاح

عبارات اصطلاحی، ساخت‌های زبانشناختی‌ای هستند که برخلاف جملات عادی زبان از جمع جبری معنای سازه‌های تشکیل‌دهنده‌شان نمی‌توان به معنای کل آن‌ها پی‌ برد و از نظر نحوی نیز ساختاری انعطاف‌ناپذیر دارند؛ بدین صورت که برخلاف جملات عادی زبان نمی‌توان همه فرآیند‌های نحوی را درباره آن‌ها اعمال ‌کرد. در پژوهش حاضر کوشیده‌ایم تا ضمن معرفی مهم‌ترین مدل‌های روان‌شناختی زبان در رابطه با فرآیند درک اصطلاح، کارایی این مدل‌ها را در تبیین ویژگی‌های معناشناختی اصطلاحات فارسی به بحث بگذاریم. وجه مشترک رویکرد‌های سنتی تاکید بر پردازش معنای تحت‌اللفظی می‌باشد. به عبارتی دیگر، این رویکرد‌ها یا قایل به روند پردازشی پیوسته، یعنی پردازش معنای تحت‌اللفظی پیش از پردازش معنای مجازی بودند و یا بر پردازش متوازن این دو معنا توجه می‌‌کردند. اما وجه مشترک دیدگاه‌های نوین اهمیتی است که برای نقش مولفه‌های بافتی در تسریع فرآیند درک اصطلاح قایلند. تحلیل معناشناختی، نمونه‌هایی از اصطلاحات زبان فارسی نشان‌ داد که هیچ‌یک از این رویکرد‌ها به‌تنهایی نمی‌توانند ویژگی‌های متنوع معناشناختی اصطلاح را تبیین ‌کنند. اصطلاح در زبان فارسی مقوله‌ای یکپارچه و همگن نیست، بلکه می‌توان با توجه به ویژگی‌های درون‌مقوله‌ای متنوع اصطلاح از جمله شفافیت معنایی، شناخته‌شده‌بودن اصطلاح برای سخنگویان زبان، ترکیب‌پذیری معنایی و ابهام، تعریفی متفاوت از هرگونه عبارت اصطلاحی ارایه ‌کرد.