بررسی کارآیی رویکردهای کمینگی و بهینگی در تبیین مطابقه فعل و فاعل در زبان فارسی

در مقاله حاضر به بررسی دستگاه مطابقه فعل لازم و فاعل در زبان فارسی می پردازیم. داده های این پژوهش را از برخی مقالات و منابع مکتوب و متون زبان گفتاری گردآوری کرده‌ایم. چارچوب این پژوهش دو نظریه بهینگی و کمینگی است که هر دو در چارچوب مکتب زایشی مطرح شده اند. در این تحقیق درصددیم موارد استثنای مطابقه در دستور سنتی زبان فارسی را بر‌اساس رویکرد کمینگی که نحو‌محور است و نظریه بهینگی که محدودیت‌بنیاد است نشان دهیم. دلیل انتخاب این دو نظریه این است که مشخص کنیم کدام‌یک موارد استثنای مطابقه را بهتر بیان می کنند. مطابقه در دستور کمینگی، رابطه بین جستجوگر و هدف بر پایه ارزش گذاری مشخصه ها است. مشخصه ها به دو گونه ذاتی و بافتی هستند و مشخصه های بافتی در بافت های مختلف، ارزش متفاوت دارند. در نظریه بهینگی تعامل محدودیت ها بر انتخاب گزینه بهینه مطابقه تاثیر می گذارد. همه موارد استثنای مطابقه در نظریه کمینگی بر‌اساس رابطه بین جستجوگر و هدف بیان می شوند؛ در کاربرد محترمانه، با حضور مشخصه [+hon] شمار جمع محسوب می شود و در فعل های بی نهاد، جستجوگر (هسته زمان) با ضمیر بی‌آوای pro (هدف) مطابقه می کند. در نظریه بهینگی، گزینه بهینه مطابقه با پیروی از سلسله‌‌مراتب نشانداری جانداری تعیین می شود. با بررسی داده-های تحقیق به این نتیجه رسیدیم که نظریه کمینگی در تبیین موارد مطابقه فعل با فاعل کارآمدتر از نظریه بهینگی است و می‌تواند مطابقه افعال بی نهاد را نیز تبیین کند.