تحلیل ساختاری زبان غنایی (با تکیه بر نفثه‌المصدور)

نفثه‌المصدور، اثر شهاب‌الدین محمد زیدری نسوی از شاهکارهای نثر فنی و مصنوع و مزیّن فارسی است. با بررسی ساختار متن از منظر زبان، این‌گونه به ‌نظر می‌رسد که کارکرد ادبی و عاطفی متن بسیار بیشتر از اطلاعات تاریخی آن نمود دارد. از منظر زبانی، اغلب، جهت‌گیری پیام یا به سوی گوینده است یا به سوی خود پیام، بنابراین مخاطب معمولاً با متنی ادبی مواجه است که زبان آن اغلب کارکردی عاطفی دارد؛ از‌‌ همین ‌رو است که مخاطب همواره حدیث نفس گوینده را می‌شنود. از سوی دیگر، نویسنده با قاعده‌افزایی‌های متعدد در متن خود، توازن‌های گوناگون موسیقایی ایجاد می‌کند و موسیقی درونی متن را که لازمه یک متن غنایی است، تقویت می‌کند. اوج زبان غنایی در متن نفثه‌المصدور، زمانی است که نویسنده، همزمان به متن خود کارکرد شعری و عاطفی می‌دهد و از توازن‌های گوناگون استفاده می‌کند. در این مواقع که نویسنده غلیان احساسات خود را در متنی شاعرانه و آهنگین بیان می‌کند، نثر کتاب بسیار ساده و روان است. هدف این پژوهش، تحلیل ویژگی‌های زبان غنایی با تکیه بر ساختار متن نفثه‌المصدور است.