بررسی زبان‌شناختی گونه‌های حذف در گزارش‌های فوتبال سیما

در این پژوهش میزان و نوع حذف‌های انجام‌شده در گزارش‌های فوتبال سیما را بررسی کرده‌ایم. نخست پیکره‌ای متشکل از پانزده دقیقه پایانی دوازده گزارش فوتبال سیما- که چهار گزارشگر برجسته ارایه کرده‌اند- فراهم آمده و سپس میزان و نوع واحدهای حذف‌شده برپایه نگرش صفوی (1390) بررسی ‌شده است. از سوی دیگر، نگارندگان سعی کرده‌اند براساس الگوی هلیدی و حسن (1976) نوع مقوله زبانی واحدهای حذف‌شده را نیز بررسی کنند. در این پژوهش، چهار نوع حذف طبقه‌بندی شده است: حذفی که به ابهام معنایی می‌انجامد؛ حذفی که در ارتباط خللی ایجاد نمی‌کند و ازنظر صفوی، کاهش معنایی به‌شمار می‌آید؛ حذفی که تمایز زبان گفتار و نوشتار را مشخص می‌کند و حذف عناصر اختیاری زبان. پژوهش حاضر نشان می‌دهد بیش از نیمی از واحدهای حذف‌شده خللی در ارتباط ایجاد نمی‌کند و به‌نوعی، براساس ویژگی‌های گزارش فوتبال، کاهش معنایی تلقی می‌شود. از سوی دیگر، بررسی انواع حذف به‌لحاظ ویژگی‌های نحوی نشان می‌دهد نوع حذف‌های صورت‌گرفته با سه نوع حذف مورد نظر هلیدی و حسن یعنی حذف گروه فعلی، حذف گروه اسمی و حذف گروه‌بندی متفاوت است و انواع دیگری را نیز دربرمی‌گیرد. از یافته‌های دیگر پژوهش این است که رویکرد سنتی به حذف- که حذف را به قرینه لفظی و معنوی تقسیم می‌کند- نمی‌تواند حذف‌های رخ‌داده در گزارش‌های فوتبال سیما را توجیه‌ کند. نتایج پژوهش ضمن اینکه فراوانی و انواع حذف در گزارش‌های فوتبال را مشخص می‌کند، نارسایی رویکرد سنتی به این مقوله را نیز می‌نمایاند.