توصیف و تبیین ساخت‌های زبانی ایدیولوژیک در تحلیل گفتمان انتقادی

در تحقیقات تحلیل گفتمان انتقادی اصطلاح تخصصی «ساخت‌های زبانی ایدیولوژیک» مفهومی بنیادی است که در نزد محققان تحلیل گفتمان مفهومی انتزاعی و مبهم است و تحقیق حاضر با روش تحلیلی- توصیفی درصدد حل این مسیله در قالب پرسش‌های زیر است: ساخت زبانی و ایدیولوژی و به‌دنبال آن ساخت زبانی ایدیولوژیک چیست، و چگونه تعریف می‌شوند، چگونه در متون، بازنمایی و عینیت می‌یابند و بالاخره تحلیلگر تحلیل گفتمان انتقادی با استفاده از چه مفاهیم نظری و راهبردهایی می‌تواند این‌گونه ساخت‌ها را تحلیل کند؟ ساخت‌های زبانی نمودهای عینی نظام‌های آوایی و واجی، ساختواژه‌ای، نحوی و گفتمانی و کاربردشناختی هر زبان هستند و ایدیولوژی‌ها، نظام‌های عقاید، باورها و باید و نبایدهایی هستند که اشتراکات گروه‌های اجتماعی – شناختی را منعکس می‌کنند.. ساخت‌های زبانی ایدیولوژیک آن‌ دسته از ساخت‌های زبانی هستند که علاوه بر معنای کنش بیانی در گفتمان خاص، معانی کنش منظورشناختی و کنش تاثیری خود را به‌دست می‌آورند؛ یعنی این گفتمان با ایدیولوژی خاص خود است که معانی و پیام موردنظر را معیّن می‌کند و همیشه ساخت‌های ایدیولوژیک دارای معانی بیش از صورت زبانی هستند. همه متون به صورت بالقوه می‌توانند متشکل از ساخت‌های ایدیولوژیک باشند و تحلیلگر گفتمان انتقادی با بهره‌مندی از مفاهیم و راهبردهای زبان شناختی و علوم اجتماعی می‌تواند تحلیل علمی از متون ارایه کند؛ همان‌طور که در متن مقاله حاضر روی عناوین روزنامه به‌طور عملی ارایه شده است.