تامل در مرگ و نظام هستی در شعر گورستان دریایی پل والری و رباعیات خیام

اندیشه درباره مرگ، ساختار هستی و راز آفرینش از مهم‌‌ترین موضوعات فلسفی هستند که گاه به قلمرو شعر و ادبیات نیز راه یافته‌اند. پل والری، شاعر فرانسوی قرن بیستم و حکیم عمر خیام نیشابوری، شاعر نام‌آور ایران در قرن پنجم هجری، باوجود تفاوت در دوره‌های تاریخی‌شان، دیدگاه‌های فلسفی و رویکرد همانندی به مسیله مرگ و نظام هستی دارند. والری در شعر «گورستان دریایی» چشم‌اندازی دریایی را که نمادی از بیکرانگی روح انسانی است، توصیف می‌کند. شاعر هر‌چند شوکت جهان هستی و آفریننده آن را می ستاید اما از فنای روح انسانی، آزرده و پریشان است.خیام نیز در «رباعیات» خود، با اتخاذ موضع لاادری‌گری در‌باره فلسفه هستی و مرگ، پرسش‌گری در راز کاینات را بیهوده می‌پندارد.در این مقاله، ضمن بررسی جهان اسطوره ای والری و خیام، با بهره‌گیری از روش تحلیلی- مقایسه‌ای نشان خواهیم داد که آیا نگاه این دو شاعر نسبت به مفاهیم مرگ و نظام هستی حاصل هراس ‌آن‌ها‌‌ از مرگ است یا از دغدغه ای هستی شناختی سرچشمه می‌گیرد. همچنین، با رویکردی پدیدارشناختی دیدگاه‌های فلسفی آنان را نسبت به رازهای جهان آفرینش بررسی خواهیم کرد.