تبیین چالش‌ها و ظرفیت‌های رابطه نقد و نظریه ادبی و ادبیات تطبیقی

هدف این پژوهش، تبیین رابطه نظریه و نقد ادبی و ادبیات تطبیقی و همچنین بررسی چالش‌ها و ظرفیت‌های این رابطه است. نخست، دلایل وجود رابطه‌ای تنگاتنگ بین این دو حوزه بررسی می‌شود. سپس، بهره‌گیری از نظریه‌های غیربومی (خارجی) برای خوانش محصولات فرهنگی بومی به‌عنوان راهکاری در پژوهش‌های ادبی و ادبیات تطبیقی پیشنهاد می‌شود. همچنین، اهمیت و ضرورت چنین رویکردی در حوزه ادبیات تطبیقی ذکر می‌شود.پس از گذشت شش دهه، هنوز سخن از «بحران ادبیات تطبیقی» در میان است. بروز بحران در مرحله نخست از رابطه ادبیات تطبیقی و نقد و نظریه ادبی ناشی شد. هم‌بستگی این دو نه‌‌فقط به‌دلیل شباهت‌های آن‌ها در تعریف، بلکه به‌دلیل اهمیّت و ضرورت، اهداف و آرمان‌های مشابه آن‌هاست. ادامه بحران ادبیات تطبیقی به صورتی نو (بحران هویّت) نیز زاده تغییر در وضعیت نظریه و نقد ادبی در سطح مجامع علمی و دانشگاهی است. به‌رغم این‌ها و شکّایّت (موجّه) موجود در ادبیات تطبیقی نسبت به کاربست نظریه‌های خارجی برای خوانش آثار بومی، تعامل سازنده و آگاهانه این دو حوزه می‌تواند ظرفیت‌های جدیدی را در پژوهش‌های ادبی ایجاد کند. چنین تعاملی ضامن فزونی و گوناگونی هر دو حوزه خواهد بود.