تحلیل نشانه - معناشناسی تجارب عرفانی بایزید بسطامی تذکره‌الاولیای عطار

در این پژوهش تجارب عرفانی بایزید بسطامی در روایت تذکره‌الاولیای عطار با رویکرد نشانه ‏معناشناختی تحلیل شد تا سازوکار و چگونگی شکل‏گیری معنا در متن مورد نظر تبیین شود. بایزید در این گفتمان  قبل از تولد مورد عنایت و انتخاب حق قرار دارد. سپس در سیر تکوینی، کنش‏گری است که طی ریاضت‏ها، عبادت‏ها، سفرهای آفاقی و همۀ کنش‏هایی که در هستی‌شناسی عارفان اسلامی  و عطار به‌عنوان راوی متن  کنش ارزشی محسوب می‏شود، به مقصود نمی‏رسد. نتیجۀ این کنش‏ها، شوش  است؛ ناکامی و نقصان، شکست‏ها و تنش‏های عاطفی، نیاز شدید در مقابل بی‏نیازی و استغنای مطلق حق، سرانجام او را به انحلال فردیت، عبور از مرزهای خود و یگانگی با هستی و خداوند می‏رساند. هرچه خواست قوی‏تر و شدیدتر است، ناکامی حاصل از نتوانستن شدیدتر و تنش عاطفی معناسازتر است. معنایی که سرشار از عاطفه، ادراک و حضور است. احساس و ادراک گفته‏پرداز، گاه با پدیده‏ای بیرونی و گاه با رویارویی با عالم درون، به ظهور معنا منجر می‏شود. برخی از تجارب بیرونی حاصل انطباق، انعکاس و برخی تجارب درونی حاصل انجذاب، هم‏حضوری و یگانگی است. ذکر بایزید و معراج او، آینۀ تمام‌نمای همۀ آن ‏چیزی است که عرفان‌پژوهان، آن را تجربۀ عرفانی می‏نامند. رخدادی غیرمنتظره، انفعالی که طغیان معنا و پرشوری زبان را به همراه دارد. روش پژوهش، توصیفی  تحلیلی است. رویکرد نظری پژوهش بر مبانی نظری دانش نشانه‏معناشناختی در تحلیل تجربیات عرفانی استوار است. گستره پژوهش شامل بازخوانی و تامل در تجارب عرفانی بایزید بسطامی در روایت تذکره‌الاولیای عطار است که می‏کوشد در گفتمانی عاطفی، میان نظام کنشی، تنشی و شوشی، شکل‏گیری معنا را، واکاوی کند.

semiotic-semantic analysis of bayazid bastami's mystical experiences in attar's tazkira al -awaliya

in this research, the mystical experiences of bayazid bastami in the narrative of attar’s tazkira  al -awaliya were analyzed with a semiotic-semantic approach in order to explain the mechanism and how the meaning is formed in the text in question. in this discourse, bayezid is cared for and chosen by god before birth. then, in the process of development, there is an activism that does not reach the goal during austerities, worships, worldly travels and all the actions that are considered valuable actions in the ontology of islamic mystics, including attar as the narrator of the text. the outcome of these actions is being; unsuccessful outcomes and shortcomings, failures and emotional stress, intense desire versus lack of necessity, and complete denial of what is right eventually cause him to dissolve his sense of self, transcend his limits, and unite with existence and god. the stronger and more intense the desire, the more severe the failure resulting from not being able to be and the more meaningful the emotional tension. a meaning that is full of emotion, perception and presence. the feeling and perception of the narrator, sometimes with an external phenomenon and sometimes by confronting the inner world, leads to the emergence of meaning. some external experiences are the result of adaptation, reflection and some internal experiences are the result of attraction, co-presence and unity. the mention of bayezid and his ascension is a mirror of the whole view of what mystics call mystical experience. an unexpected event, a passivity that brings with it an outburst of meaning and enthusiasm of the language. the research method is descriptive-analytical. the theoretical approach of the research is based on the theoretical foundations of semiotic-semantic knowledge in the analysis of mystical experiences. the scope of the research includes re-reading and reflecting on the mystical experiences of bayazid bastami in the narrative of attar’s tazkireh awaliya, which tries to analyze the formation of meaning in an emotional discourse, between the system of action, tension and excitement.