تحلیل زبان عرفانی عبهرالعاشقین در مبحث عشق بر‌اساس الگوی گفتمان پویا

یکی از ویژگی‌ های عرفان روزبهان از عارفان سده ششم، توجه ویژه به موضوع عشق و شرح مراحل آن است. شرح این مراحل موجب ایجاد زبان خاص عرفانی در عبهرالعاشقین شده است. عبهرالعاشقین که به‏طور ویژه به‏موضوع عشق می‏پردازد، حاصل تجربه‏های عرفانی روزبهان است و از صیرورت مدام سالک حکایت می‏کند. تجربه این «شدن‏های» پیوسته وقتی در بستر زبان جاری ‌می‏شود، ویژگی‏های خاصی به خود می‏گیرد. تحلیل زبان عرفانی ویژه او در مراحل مختلف صیرورت سالک در مراتب عشق با استفاده از الگوی گفتمان پویا میسر می‏شود. این الگو نشان می‏دهد زبان عرفانی عبهرالعاشقین ایستا نیست و بنیاد آن بر تحول است. هدف این پژوهش روشن کردن مسیر پویایی تجربه عرفانی سالک در طریقت عشق و در بستر زبان است. بر این اساس، این پژوهش به بررسی«هویت» و مسیر «شدن» سالک خواهد پرداخت. با استفاده از مربع معناشناسی بخشی از روند صیرورت در کلام را می‏توان بررسی کرد. این مطالعه آشکار می‏کند که هویت سالک، عبارت از عارفی است که به مقام فنای صفاتی رسیده است، اما خشنودی به عشق انسانی و توقف در آن حجاب راه اوست. غایت سیر سالک دیدار تجلی جمال الهی در سیمای معشوق انسانی و رسیدن به فنای ذات و توحید است. فعل موثر «خواستن» به‏هنگام گزینش میان دو راهِ توقف یا پویایی نمود می‏یابد. فعل موثر «بایستن» در تقدیر حق‏تعالی در قرار دادن امتحان عشق تجلی می‏یابد. اما رسیدن سالک به فاعل «توانشی» و منزل مشاهده و وصل به فضل و جذبه الهی میسر است نه اراده سالک.  

analysis of the mystical language of abhar‌- alasheghin on the subject of love based on the pattern of dynamic discourse

one of the characteristics of rozbahan’s mysticism, one of the mystics of the 6th century, is his special attention to the subject of love and the description of its stages. the description of these stages has led to the creation of a special mystical language in abhar alasheghin. abhar alasheghin which deals specifically with the subject of love, is the result of rozbahan’s mystical experiences and tells the story of the constant seeker. the experience of these continuous becomings takes on special characteristics when it flows in the context of language. the analysis of his characteristic mystical language in different stages of the seeker’s transformation in the stages of love is possible by using the dynamic discourse model. this pattern shows that the mystical language of abhar alasheghin is not static and its foundation is on transformation. the purpose of this research is to clarify the dynamic path of the seeker’s mystical experience in the way of love and in the context of language. based on this, this research examines the identity and the path of becoming a seeker. by using the semantic square, part of the process of transformation in the word can be examined. this study reveals that the identity of the seeker is a mystic who has reached the point of annihilation of attributes, but satisfaction with human love and stopping in that veil is his path. the goal of the seeker’s journey is to see the manifestation of divine beauty in the form of a human lover and to reach the annihilation of nature and monotheism. the effective verb to want appears when choosing between two ways of stopping or moving. the effective verb to stand is manifested in the determination of the god in putting love to the test. but it is possible for the seeker to reach the subject of ability and the essence of observation and connection to the grace and attraction of god, not the will of the seeker.