حافظ و سمبولیست‌های «باشنیا»ی سن ‌پیتربورگ: بررسی کاربرد نمادها و واژگان

سمبولیست از مکاتب برجستۀ اوایل سدۀ بیستم میلادی در ادبیات روسیه است که برخی از نمایندگان آن با الهام از عرفان و آموزه‌های شاعران سرزمین ایران کهن، ازجمله حافظ آثار برجسته‌ای خلق کردند. ویچیسلاف ایو’انِف و میخائیل کوزمین، دو تن از نمایندگان این مکتب، از اعضای فعال انجمنی بودند که در سال 1905 توسط ایو’انِف و در آپارتمان او و به‌افتخار حافظ، با ‌نام «مریدان حافظ» تاسیس شد. این محفل که به «باشنیا» (گنبد) معروف است، مهم‌ترین مرکز ادبی و فلسفی دورۀ خود به‌حساب می‌آمد. اعضای انجمن از دوستداران حافظ بودند و «آموزه‌های حافظ» در این مکان منبع الهام اشعار عرفانی شد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی واحدهای زبانی و واژگانی است که ایو’انِف و کوزمین در ارتباط با اندیشه‌های حافظ و عرفانش در اشعار خود به‌کار برده‌اند. تلاش شد تا به این پرسش‌ها پاسخ داده شود: شاعران سمبولیست روسی اشعار حافظ را چگونه درک می‌کردند؟ از کدام یک از عناصر زبانی حافظ برای بیان اندیشه‌های خود بهره جسته‌اند و از چه واحدهای زبانی و واژگان مشترک استفاده کرده‌اند؟ با بررسی اشعار ایو’انِف و کوزمین در ارتباط با موضوع مورد بحث، به این نتیجه دست می‌یابیم که علی‌رغم تفاوت‌های فرهنگی و زبانی، آن‌ها در اشعارشان نمادهای شرقی و غربی را درهم آمیخته‌اند و مانند حافظ برای بیان اندیشه‌های هستی‌شناسی تلفیقی از واژگان زمینی و متافیزیکی، نماد، تضاد، استعاره، واژگان چندمعنایی و مفاهیم پارادوکسی را به‌کار گرفته‌اند. واژگان به‌کار رفته در اشعارشان نیز مانند اشعار حافظ، مفاهیم عشق، گفت‌و‌گو، دعوت به اتحاد میان ملل و ادیان، «دیگر ستایی» و همچنین درک زیبایی جهان ‌هستی را دربرگرفته است. 

hafez and the bashnya symbolists of saint petersburg: a study of the use of symbols and vocabulary

symbolism is one of the prominent schools of russian literature in the early twentiethcentury, in which some of its representatives composed outstanding works inspired bymysticism and teachings of the poets of the ancient land of iran, including hafez.vichislav ivanov and mikhail kuzmin, two representatives of this school, were activemembers of an association founded in 1905 by ivanov in his apartment in hafez'shonor, named hafez's disciples. this clique, known as bashnya (dome), wasconsidered the most important literary and philosophical center of its time. themembers of the association were lovers of hafez and hafez's teachings in this placeand became the source of inspiration for mystical poems. the purpose of the presentstudy is to examine the linguistic and lexical units that ivanov and kuzmin have usedin connection with the thoughts of hafez and his mysticism in their poems. an attemptwas made to answer these questions: how did the russian symbolist poets understandhafez's poems? which linguistic elements of hafez did they use to express theirthoughts and what common linguistic units and vocabulary did they use? examiningthe poems of ivanov and kuzmin in connection with the subject under discussion, weconclude that despite cultural and linguistic differences, they have combined easternand western symbols in their poems and, like hafez, they have used a combination ofearthly and metaphysical vocabulary, symbols, contradictions, metaphors, polysemouswords, and paradoxical concepts to express ontological thoughts. the vocabulary usedin their poems, such as hafez's poems, include the concepts of love, dialogue, call forunity between nations and religions, other-praising, as well as an understanding ofthe beauty of the universe.